Δύσκολα χρόνια πέρασαν οι Συριανοί στα χρόνια της ιταλογερμανικής κατοχής και η Παναγιώτα Καρέλλα – Λειβαδάρα 96 ετών, γεννήθηκε το 1921, μας διηγείται τις αναμνήσεις της από εκείνη την περίοδο.
-Πώς ήταν οργανωμένη από τους κατακτητές η διανομή τροφίμων στην κατοχική περίοδο, γίνονταν συσσίτια, υπήρχαν δελτία διανομής τροφίμων, κλπ
-Συσσίτια υπήρχαν προς το τέλος της κατοχής, όχι στην αρχή, γι’ αυτό στην αρχή πέθανε πολύς κόσμος από την πείνα. Μας δίναν ψωμί με δελτίο και λίγα τρόφιμα.
-Υπήρξαν φαινόμενα μαύρης αγοράς στην κατοχική περίοδο στο νησί;
-Υπήρχε μαύρη αγορά φέρνανε διάφορα πράγματα από τα νησιά, όπως τρόφιμα και ο κόσμος πουλούσε ειδικά στα χωριά ό,τι είχε και δεν είχε για να πάρει αυτά που είχε το χωράφι. Φύγαν ολόκληρες προίκες.
-Τι θυμόσαστε από τις επιπτώσεις της πείνας στην τοπική κοινωνία;
Ο κόσμος πρήζονταν από την πείνα και πέθαινε στο δρόμο, δεν υπήρχε θέρμανση καίγαμε ακόμα και τις πόρτες και τα παραθυρόφυλλα για να ζεσταθούμε και για να μαγειρέψουμε. Λένε ότι πέθαναν 8.000 κόσμος, δεν είχαμε τόπο να τους θάψουμε και πήραν ένα χωράφι του Χαρτουλάρη που λέγανε και έκαναν ένα μεγάλο λάκκο και τους θάβανε όλους μαζί. Τους πήγαιναν πάνω στις πόρτες.
-Υπήρξαν σταθμεύσεις προσφύγων από άλλες περιοχές στο νησί, σαν ανάπαυλα προς το ταξίδι τους προς την Τουρκία και τη Μέση Ανατολή;
-Αν γινόταν θα ήταν τόσο κρυφά που δεν το είχα αντιληφθεί.
-Υπήρξαν Συριανοί που έφυγαν από νησί και αν ναι προς ποια κατεύθυνση, για να γλιτώσουν από τις συνέπειες της πείνας;
-Από τη Σύρο όταν ήρθαν οι Γερμανοί έφυγαν με πάσο (άδεια) γιατί δεν μπορούσε να φύγει όποιος να είναι.
Κρυφά φύγαν πολλοί άλλοι για να πολεμήσουν, άλλοι για να ζήσουν, άλλοι για να φέρουν τρόφιμα όπως λάδια, όσπρια, κλπ. Συριανοί που έφυγαν για τη Μέση Ανατολή, έφυγαν πολλοί, πήγαν στην Αίγυπτο. Είχαν πάει η σειρά του Τόπακα, η σειρά του Μαυρίκου, η σειρά του Άρη του Μαυρίκου.
Εκεί έγινε φασαρία και τους μαζέψανε, τώρα που τους πήγανε και πού τους πήγανε δεν ξέρω. Μετά τον πόλεμο πάντως ήρθαν εδώ.
-Υπήρξαν διαφορετικής κλίμακας συνέπειες από την πείνα μεταξύ της Ερμούπολης και των χωριών που είχαν τη δυνατότητα έστω και μικρής παραγωγής;
-Υπήρχε μεγάλη πείνα στην Ερμούπολη, ενώ στα χωριά τρώγαν ό,τι είχαν στους μπαξέδες και πουλούσαν κιόλας. Όσες προίκες υπήρχαν τις ανταλλάξανε με τρόφιμα.
Τρώγαμε λαχανίδες, ούτε καν κουνουπίδι, πουλούσαν χώρια τα φύλλα και χώρια τον καρπό. Οι Ιταλοί έπαιρναν και αυτοί τα προϊόντα από τους χωρικούς. Κυρίως αυτοί, γιατί οι Γερμανοί ήρθαν μετά προς το τέλος και δεν είχαμε τόση πείνα.
-Επιτρέπονταν η αλιεία έστω υπό όρους, από τις κατοχικές αρχές και αν ναι πώς γίνονταν η διαχείριση των αλιευμάτων;
-Δεν επιτρεπόταν τα ψάρεμα.
-Υπήρχε ενημέρωση για τις αντιστασιακές δράσεις και την εξέλιξη των μαχών από τα συμμαχικά στρατεύματα (πχ παράνομο ραδιόφωνο) στο νησί, ή επισκέψεις συνδέσμων;
-Αντιστασιακοί υπήρχαν αρκετοί αλλά κρυφά, είχαν ραδιόφωνα, οι Ιταλοί τα είχαν πάρει, αλλά μερικοί είχαν κρατήσει στα κρυφά και μάθαιναν τα νέα και τα διαδίδανε κρυφά.
-Υπήρξαν αντιστασιακές δραστηριότητες στη Σύρο και αν ναι ποιες ήταν αυτές;
-Ενέργειες αντιστασιακές δεν μάθαμε να κάνανε εδώ.
-Τι άλλο θυμόσαστε;
-Στην απελευθέρωση μας βομβαρδίζανε και οι Άγγλοι, στο καρνάγιο ήταν πολλά σκάφη, αλλά δεν πέφτανε οι βόμβες μόνο εκεί πέσανε και σε συνοικίες της Ερμούπολης, στο Βροντάδο, στην Ανάσταση, στην Κoίμηση (ναός δίπλα στο παλιό Νοσοκομείο όπου βρίσκεται η εικόνα της Κοίμησης φιλοτεχνημένη από τον Ελ Γκρέκο), στη Νεάπολη και στα παράλια.
Πηγή: ert.gr
