Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου

Μια φορά κι έναν καιρό, πριν χιλιάδες χρόνια, στα βόρεια παράλια της Μικράς Ασίας υπήρχε μια άξενη (αφιλόξενη) θάλασσα. Εκείνα τα χρόνια έφτασε στην περιοχή η Αργώ με τον Ιάσονα και τους Αργοναύτες και μετέτρεψαν τη θάλασσα σε Εύξεινο Πόντο, σε φιλόξενη δηλαδή θάλασσα! Σ΄ εκείνα τα παράλια έζησαν Τραντέλλενες*.

Εκεί έχτισαν πόλεις, την Ηράκλεια, τη Σινώπη, την Κερασούντα, την Αμισσό, τα Κωτύωρα, την Αργυρούπολη, την Αμάσσεια, την Οινόη, τα Σούρμενα, την Τραπεζούντα …

Εκεί έφτιαξαν σχολεία, σχολαρχεία και Παρθεναγωγεία. Ονομαστό ήταν το περίφημο Φροντιστήριον Τραπεζούντας με τους τέσσερις ορόφους και τις 36 αίθουσες στους 3 ορόφους και στο ισόγειο κλειστό γυμναστήριο, κτισμένο από πέτρα και λευκό μάρμαρο (12.000 χρυσές λίρες Τουρκίας δαπανήθηκαν και επί πλέον 1.000 λίρες για τον εξοπλισμό του. Εκεί λειτούργησε τετρατάξιο δημοτικό σχολείο, τριτάξιο σχολαρχείο και τετρατάξιο γυμνάσιο)…

Εκεί έφτιαξαν κιβωτούς ορθοδοξίας, εκκλησιές τρανές και μοναστήρια, την Παναγία Σουμελά, τον Αγιο Γεώργιο Περιστερεώτα, τη Μονή Βαζελώνα, του Αγίου Ευγενίου, της Αγίας Σοφίας, της Παναγίας της Χρυσοκέφαλου …

Εκεί φιλόσοφοι και λόγιοι, όπως ο Διογένης ο Σινωπεύς, ο Στράβων ο γεωγράφος, ο Ηρακλείδης ο φιλόσοφος, ο θεολόγος Βησσαρίων προταθείς και για Πάπας της Ρώμης, ο Γεώργιος ο Τραπεζούντιος, ο μαθηματικός και αστρονόμος Χονιάδης, ο Μιχαήλ Πανάρετος και τόσοι άλλοι…

Εκεί άνθισαν η παιδεία, οι τέχνες, το εμπόριο, εκεί δημιούργησαν τράπεζες, τυπογραφεία με τις εφημερίδες τους, εκεί μετέφεραν τον πολιτισμό και τις παραδόσεις τους από τη μητροπολιτική Ελλάδα…

Εκείνος ο Ελληνισμός, μετά την επανάσταση των Νεότουρκων το 1908 , άρχισε να έχει προβλήματα, να διώκεται. Το σύνθημα “Η Τουρκία στους Τούρκους” βρήκε θερμούς υποστηρικτές από τη γερμανική πολιτική και έγινε βέλος στην καρδιά των Ελλήνων του Πόντου.

Οι διωγμοί ξεκίνησαν από την Ανατολική Θράκη στα 1914. Η 6η Απριλίου, ‘Το “Μαύρο Πάσχα” των Ελλήνων, σηματοδότησε την έναρξη των διώξεων στην Ανατολική Θράκη. Ο Ταλαάτ πασάς τηλεγραφεί “η ύπαρξις των Ελληνοθωμανών είναι ολεθρία δια το κράτος… Να δώσητε προφορικάς οδηγίας εις τους αδελφούς μας Μουσουλμάνους όπως δια παντός είδους εκτρόπων αναγκάσουν τους Έλληνας να εκπατριστούν οικεία βουλήσει…”.

Έτσι άρχισαν οι τρομερές εκτοπίσεις και οι σφαγές στην Ανατολία,ενώ απαγορεύτηκε στους Μωαμεθανούς να έχουν οικονομικές συναλλαγές με Χριστιανούς και καλλιεργήθηκε άσβεστο μίσος κατά των Ρωμιών.

Μαύροι σταθμοί για τον Ποντιακό Ελληνισμό τα έτη 1916 έως 1918 με αποκορύφωμα τη 19 Μαΐου 1919, όπου ο Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα και αρχίζει η τρίτη και πιο σκληρή φάση της γενοκτονίας.

Τα αμελέ ταμπουρού, τα τάγματα εργασίας δηλαδή, οι διωγμοί, τα δικαστήρια ανεξαρτησίας, οι κακουχίες, τα βασανιστήρια, οι βιασμοί εξόντωσαν χιλιάδες Ελληνες.

Και στην Ελλάδαν έρθαμε ρίζα ‘μουν προαιώνιον

ΠΑΤΡΙΔΑ τη ΠΑΤΡΙΔΑΣ

Και ξαν πουλί μ’ ασ’ήν αρχήν χτίζομεν το γεφύριν.

Σα μαύρα τα χαλάσματα άθα και μανουσάκια.

Την γήν κατατρυπαίνομεν μ’ αλέτριν και χορόν,

Τον ήλιον ξαν σα χέρα ‘μουν αγαπεμέν κρατούμεν

Και μ’ έναν στόμαν, μ’ έναν ψήν και νούν βροντολαλούμεν

Ξερίζωμαν από τις προαιώνιες εστίες. Προσφυγιά. Η Μικρασιατική Καταστροφή το ΄22 και η ανταλλαγή των πληθυσμών με τη συνθήκη της Λωζάνης ολοκλήρωσε την καταστροφή του Ελληνισμού στην Ανατολία.

Η Ελληνική Βουλή αναγνώρισε στις 24 Φεβρουαρίου 1984 τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 19ης Μαίου ως Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού.

Εμείς, οι απόγονοι εκείνων των ανθρώπων έχουμε χρέος να τους διατηρήσουμε ζωντανούς στη μνήμη μας.

Ο Σύλλογος Ποντίων και Βορειοελλαδιτών Σύρου, στη μνήμη εκείνων των ανθρώπων, θα πραγματοποιήσει λαμπαδηφορία την Τρίτη 19 Μαίου 2015. Η πομπή θα ξεκινήσει από την αίθουσα του συλλόγου και δια μέσου της παραλιακής θα κατευθυνθεί στο Νησάκι όπου θα τελεστεί επιμνημόσυνη δέηση και ρίψη στεφάνου στη θάλασσα. Την πομπή θα συνοδεύσει τμήμα των προσκόπων. Συνάντηση στην αίθουσα του συλλόγου στις 20.30.

Επίσης ο σύλλογος θα συμμετάσχει στις εκδηλώσεις μνήμης που θα διοργανώσει η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου την Κυριακή 24 Μαΐου 2015, με ομιλία από τη φοιτήτρια του Πανεπιστημίου Αιγαίου και μέλος του συλλόγου Στεφανία Χαμαλίδου και κατάθεση στεφάνου στο μνημείου του Αγίου Νικολάου.

Τέλος την Παρασκευή 8 Μαΐου 2015, μετά το μάθημα χορού του παιδικού και εφηβικού τμήματος, θα παρουσιαστεί ένα διαδραστικό θεατρικό δρώμενο με τίτλο “Στο δρόμο της προσφυγιάς”. Μέσα από το ημερολόγιο της γιαγιάς Αλεξάνδρας (έτσι την ονομάσαμε εμείς) και το κείμενο του Καζαντζάκη “Ταξιδευτής εις Καύκασον” θα προσπαθήσουμε να κάνουμε ένα οδοιπορικό στον Πόντο, για να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη εκείνων των ανθρώπων. Το δρώμενο θα παρουσιαστεί από τα παιδιά του χορευτικού τμήματος του συλλόγου. Στόχος είναι κυρίως τα παιδιά, να ακούσουν, να μάθουν κάποια πράγματα για τους Έλληνες του Πόντου…Σαν παραμύθι!

* Τραντέλλενες: 30 φορές Ελληνες
** Καζαντζάκης: διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως Προσφύγων το 1919-1920, απεσταλμένος του Ε.Βενιζέλου, ανέλαβε να βοηθήσει στον επαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου. Οι εμπειρίες του και τα ταξίδια στον Καύκασο, τον επηρέασαν ώστε να γράψει το «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται».