Η Σύρος ήταν το νησί του Μουσολίνι; «Στην πραγματικότητα, ήταν και δεν ήταν. Η φασιστική πολιτική του Μουσολίνι είχε στόχο την προσάρτηση των Κυκλάδων στην ιταλική ελεγχόμενη περιοχή της Δωδεκανήσου. Επειδή η Ερμούπολη αποτελούσε τόσο σημαντικό λιμάνι μέχρι πρόσφατα, οι Ιταλοί ήλπιζαν να επαναφέρουν την παλιά της δόξα και να την εκμεταλλευτούν ως το κεντρικό σημείο μιας νέας αυτοκρατορίας.
Η ζοφερή ιστορία του νησιού μέσα στη θύελλα της τριπλής κατοχής, Ιταλίας, Γερμανίας, Βουλγαρίας. Και του μεγάλου λιμού. Στην πραγματικότητα, τίποτα από αυτά δεν συνέβη ή ήταν ρεαλιστικά αδύνατο να συμβούν εν μέσω πολέμου». Μιλάμε με τη Sheila Lecoeur, συγγραφέα του βιβλίου «Το νησί του Μουσολίνι, Φασισμός και ιταλική κατοχή στη Σύρο», εκδόσεις Αλεξάνδρεια, το οποίο παρουσιάζεται την Πέμπτη, ώρα 7.00 μ.μ., στην αίθουσα του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, Ερμού 134-136, Θησείο. Μιλούν οι πανεπιστημιακοί: Αντώνης Λιάκος, Ειρήνη Λαγάνη και η συγγραφέας. Συντονίζει ο δημοσιογράφος Νίκος Ξυδάκης. Θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ «Α basket of food», με θέμα την Ελλάδα της Κατοχής.
– Φασισμός στη Σύρο;
«Ασχολήθηκα με αυτό το θέμα όταν ο υπεύθυνος επιτηρητής για το διδακτορικό μου, Mark Mazower, με συμβούλευσε να εστιάσω στη μονογραφία μιας τοπικής περιοχής, καθώς υπάρχουν αρκετές καλές μακροσκοπικές έρευνες σχετικά με την Ελλάδα στην περίοδο της Κατοχής. Ωστόσο, ήταν σημαντικό να φανεί τι πραγματικά γινόταν σε μια τοποθεσία. Ο καθηγητής Αντώνης Λιάκος με συμβούλευσε να ασχοληθώ με τη Σύρο και το “Ιστορικό Αρχείο”. Το αρχείο είναι καλά οργανωμένο και οι αρχειονόμοι με βοήθησαν αρκετά. Ημουν τυχερή γιατί κατάφερα να βρω αρκετές πρωτογενείς πηγές που είχαν καταγραφεί με προφορικές ιστορικές συνεντεύξεις».
– Νέα αυτοκρατορία;
«Ναι, οι Ιταλοί ήθελαν να δημιουργήσουν μια νέα Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στην ανατολική Μεσόγειο με βάση τη Ρόδο. Εξήγαν προϊόντα παραγωγής από τις Κυκλάδες, όπως συνέβαινε στο παλιό ρωμαϊκό σύστημα, όμως σύντομα έγινε εμφανές ότι τα ίδια τα νησιά χρειάζονταν τα τρόφιμα. Οι Ιταλοί αναγκάστηκαν να εισαγάγουν τρόφιμα για να ανακουφίσουν τους πεινασμένους νησιώτες, σε αντίθεση με τους αρχικούς τους στόχους».
– Ο στόχος των Ιταλών;
«Ηταν να αποσπάσουν τις Κυκλάδες από την ηπειρωτική Ελλάδα, αυτός ήταν ο πολιτικός τους στόχος. Ηλπιζαν ότι θα μπορούσαν να κυβερνήσουν οι ίδιοι τα νησιά με τους τοπικούς διοικητικούς και δημόσιους υπαλλήλους. Από την άλλη, εξακολουθούσαν να απαιτούν από την ελληνική κυβέρνηση να καλύπτει το κόστος της πολιτικής υπηρεσίας και της απασχόλησης. Οταν η Αθήνα δεν μπορούσε να καταβάλει το ανάλογο ποσόν, αναγκάζονταν να συνεισφέρουν. Ωστόσο η ελληνική κυβέρνηση κατάφερε να πληρώσει το κόστος του λεγόμενου “διαχωρισμού” από την Αθήνα και έτσι η προσάρτηση με τη Δωδεκάνησο δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ».
– Τι έκαναν;
«Στην προσπάθειά τους να αποκόψουν τα νησιά από την Ελλάδα, διέκοψαν τις πληρωμές για την είσοδο και έξοδο από το νησί. Αυτή η πολιτική προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση και επηρέασε εκατοντάδες πεινασμένους ανθρώπους, κι έτσι αναγκάστηκαν να την αλλάξουν. Οι Ιταλοί ήταν παρόντες μόνο στη Σύρο για περισσότερα από δύο χρόνια. Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο νησί δεν κατάφεραν να επιτύχουν κανέναν από τους πολιτικούς τους στόχους».
– Είχαν απαγορεύσει τις εξαγωγές προς αυτήν;
«Ναι, ήταν μέρος του αποκαλούμενου “distacco” ή της πολιτικής του διαχωρισμού, να διατηρούνται τα αγαθά στις Κυκλάδες. Προσπαθούσαν να σταματήσουν τον πληθωρισμό των τιμών. Το πρόβλημα ήταν ότι με τον αυστηρό έλεγχο των τιμών, των εισαγωγών και των εξαγωγών, προκαλούσαν προβλήματα στην οικονομία των νησιών, ειδικά της Σύρου. Τα εργοστάσια στη Σύρο έκλεισαν εν μέρει λόγω της έλλειψης πρώτων υλών που προκλήθηκε από αυτήν την πολιτική. Αργότερα οι Ιταλοί προσπάθησαν να βρουν πρώτες ύλες για τη Σύρο, αλλά ήταν πολύ αργά. Ο πόλεμος δεν επέτρεψε τις εισαγωγές».
Από τον ΓΙΩΡΓΟ ΚΙΟΥΣΗ
Πηγή: Ελευθεροτυπία
