Ψήφισμα της Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών για τη διάσωση των γλυπτών μνημείων του Κοιμητηρίου Αγ.Γεωργίου Ερμούπολης Σύρου

Ψήφισμα εξέδωσε, η βραβευμένη από την Ακαδημία Αθηνών, Εταιρεία Κυκλαδικών Μελετών για τη διάσωση των γλυπτών μνημείων του Κοιμητηρίου Αγ.Γεωργίου Ερμούπολης Σύρου.

Ακολουθεί το κείμενο του ψηφίσματος όπως δημοσιεύτηκε στην επίσημη σελίδα της στο facebook:

Στην ΝΔ περιοχή της σημερινής Ερμούπολης της Σύρου στο κέντρο της συνοικίας «Νεάπολης» ιδρύθηκε το κοιμητήριο του Αγίου Γεωργίου το 1837, επί δημάρχου Νικολάου Πρασσακάκη, οργανωμένο σε επτά τομείς. 56 μαυσωλεία, που ανήκουν στις επιφανέστερες οικογένειες της Ερμούπολης και ανεγέρθηκαν κυρίως κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού βρίσκονται σε ξεχωριστό χώρο. Δέκα από αυτά φέρουν την υπογραφή των δημιουργών τους, κυρίως Ελλήνων και ιδιαίτερα Τηνίων, επηρεασμένων από το ρεύμα του κλασικισμού μεταξύ των οποίων ο Φ.Ταλιαδούρος, ο Ιωάννης Φυτάλης, οι Γεώργιος και Ιωάννης Βιτάλης και ο Αλέξανδρος Γ. Βιτάλης και οι Ν. Σπανός, Κ. Μαρμαρινός, Ν. Περάκης, Ι. Καρπάκης, και ο Ιταλός Α. Canessa.

Εκτός από αυτά υπάρχουν και άλλα ναόσχημα μνημεία ιωνικού ή δωρικού ρυθμού ή χριστιανικού τύπου και κυκλικοί ναΐσκοι, κατά το πρότυπο του μνημείου του Λυσικράτη στην Αθήνα. Ιδιαίτερη κατηγορία αποτελούν τα κιβώρια, που είναι μικροί ναΐσκοι χωρίς τοίχους αλλά μόνο με 4 κίονες δωρικού ή ιωνικού ρυθμού. Πιο συνηθισμένες είναι οι επιτύμβιες στήλες διαφόρων τύπων που φέρουν πλούσια ανάγλυφη διακόσμηση.

Τα παραπάνω μνημεία είναι ιδιαίτερα σημαντικά όχι μόνο για τα γλυπτά στοιχεία που διασώζουν, αλλά και για τις επιγραφές που προσφέρουν πλήθος ιστορικών πληροφοριών, λογοτεχνικών κειμένων και στοιχείων που βοηθούν στη συγκρότηση των γενεαλογικών δένδρων των οικογενειών που μετοίκησαν και εγκαταστάθηκαν εκεί. Η καταγραφή και η μελέτη τους που έγινε από την Ελένη Γαρέζου και την Πέπη Γαβαλά την περίοδο 1982-1984 απετέλεσε το αντικείμενο του τόμου «Γλυπτά μνημεία του Κοιμητηρίου του Αγίου Γεωργίου Ερμούπολης Σύρου» που δημοσιεύθηκε το 2006.

Επειδή οι αρχιτεκτονικοί τύποι και ο γλυπτός διάκοσμος των μνημείων προσφέρουν σημαντικά στοιχεία στην Ιστορία της νεότερης Τέχνης που αναπτύχθηκε στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, καθώς και στην κατανόηση της κοινωνικο-οικονομικής ιστορίας της Ερμούπολης, πρόσφατα ανελήφθη πρωτοβουλία του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, ώστε ο χώρος να αναδειχθεί, όπως συμβαίνει με άλλα κοιμητήρια παρόμοιας εμβέλειας στην Ευρώπη, π.χ. το περίφημο Πιερ Λα Σεζ στο Παρίσι και το Κοιμητήριο της Γένοβα στην Ιταλία.

Το 1990 με αίτημα του Δήμου Ερμούπολης το κοιμητήριο του Αγ. Γεωργίου κηρύχθηκε ως μνημείο του νεότερου πολιτισμού από το αρμόδιο Υπουργείο Πολιτισμού με την ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/3186/192 που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 717/Β/ 15.11.1990. Από τότε η αναπόφευκτη φθορά του χρόνου, καθώς και βανδαλισμοί και δόλιες αποσπάσεις αρχιτεκτονικών στοιχείων έχουν επιφέρει αλλοιώσεις και καταστροφές σε πολλά από αυτά.

Παρά το γεγονός ότι κατά το παρελθόν η αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, Νεοτέρων Μνημείων και Συντήρησης κατέγραψαν την κατάσταση και μάλιστα προέβησαν στην σύνταξη μελετών για την ανάταξη συντήρηση και αποκατάσταση επιμέρους τμημάτων του κοιμητηρίου, ουδέποτε έως σήμερα δόθηκε χρηματοδότηση για την υλοποίησή τους.

Η Εταιρεία Κυκλαδικών Μελετών, όπως και στην ανάλογη περίπτωση του Αρχαίων μνημείων (Πύργος στον Αγ. Πέτρο Άνδρου, Χειμάρρου στην Νάξο) λαμβάνει την πρωτοβουλία και καλεί όλους τους αρμοδίους, αλλά και κάθε ενδιαφερόμενο να συμβάλλουν με τις δυνάμεις τους ενεργά στη διάσωση των σημαντικών αυτών μνημείων της νεότερης Ελλάδας ενάντια στη φθορά του χρόνου και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων για την προστασία και ανάδειξη του μοναδικού αυτού μνημείου των Κυκλάδων.