ΘΕΑΤΡΟ ΑΠΟΛΛΩΝ: Ο ελέφας

Το έργο του Κώστα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μια κωμωδία, ένα βουκολικό δράμα, μια μαύρη κωμωδία ή μια σύγχρονη τραγωδία. Για τον σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς, “Ο ελέφας” είναι μια ιδιαίτερα ερεθιστική υπόθεση, επειδή πέρα από τις όποιες κλασικές δυσκολίες ανακάλυψης, αποκάλυψης και ερμηνείας των χαρακτήρων, είναι μία από τις δυσκολότερες ασκήσεις ήθους: έχουμε να κάνουμε με περιπτώσεις ανθρώπων της ελληνικής απόμακρης επαρχίας, που το κύριο χαρακτηριστικό τους δεν είναι ο τρόπος εκφοράς του λόγου, το ιδίωμα ή η προφορά, αλλά ο τρόπος που αντιλαμβάνονται τις μεταξύ τους σχέσεις, την ανθρώπινη επαφή και τη συγγένεια. Και φυσικά ο τρόπος που εκδηλώνουν τα αισθήματά τους. Κάποια ιδιόμορφα πρότυπα κοινωνικής συμπεριφοράς. Κυρίως αυτό το τελευταίο. Ένας τρόπος που διαφέρει από τον πρωτευουσιάνικο “ραφιναρισμένο” τρόπο μιας “προσεκτικής” και μελετημένης αξιοπρεπούς συμπεριφοράς. Ένας τρόπος που μας κάνει να γελάμε, εμείς που είμαστε “διαφορετικοί”, εμείς που παριστάνουμε πως είμαστε πιο κοντά στον “πολιτισμό”. Αυτός ο τρόπος, το να ανακαλύψεις δηλαδή κάτω από τα λεγόμενα, το πραγματικό αίσθημα, το κλειδί της ανάλυσης της σκέψης τους, προσφέρει στον καλλιτέχνη, είτε από τη θέση του σκηνοθέτη, είτε από τη θέση του ηθοποιού, μια όμορφη και δημιουργική δυσκολία. Αλλά κυριολεκτικά δυσκολία.

Για το έργο και τη γλώσσα του
Διαβάζοντας κανείς τον «Ελέφαντα» για πρώτη φορά ξεκαρδίζεται στο γέλιο, αλλά δύσκολα μπορεί να εντοπίσει το αστείο. Μέχρι να τον διαβάσει μερικές φορές ακόμη για να διαπιστώσει ότι η χρήση της ελληνικής γλώσσας από τους ήρωες, αυτή η απίστευτη κακοποίησή της, σε κάνει να γελάς μέχρι δακρύων, ώσπου να συνειδητοποιήσεις βέβαια ότι κάπως έτσι κακοποιείται η γλώσσα μας από τους περισσότερους νεοέλληνες και τότε να μελαγχολήσεις με τη διαπίστωση ότι δεν έχουμε γλώσσα να μιλήσουμε, αλλά ένα σύμφυρμα, ένα συνονθύλευμα που χρησιμοποιεί ένα ιδιόμορφο συντακτικό, με λέξεις που χρησιμοποιούνται για λάθος έννοιες, σε λάθος χρόνο, με απίστευτες γενικές και αιτιατικές, ένα απέραντο λιβάδι με απίθανες «μαργαρίτες». Όταν όλα αυτά χρησιμοποιούνται για αφηγηθούν ένα δράμα.
Οι άνθρωποι θα μιλάνε όπως μιλάν οι περισσότεροι Έλληνες. Όπως τους έμαθαν να μιλάν οι της τηλεόρασης. Θα λένε ο Οκτώμβριος, του Λαοκόων, στο ογδονταέξη χιλιόμετρο, ο σκληροτράχηλος δρόμος, οι ασκοί της Αιόλου. Τέτοια… Εύκολα πράγματα ! Τόπος; Ένα χωριό. Οι «πρωτευουσιάνοι» που θα δούνε το έργο, πρώην χωριάτες στην πλειονότητά τους, εσωτερικοί μετανάστες δηλαδή, περιφρονούν τόσο τους «χωριάτες» όσο και τους «μετανάστες». Πάσχουν από κόμπλεξ ανωτερότητας. Το μόνο κοινό που έχουν με τους «χωριάτες» είναι η διαστρεβλωμένη άποψη αισθητικής. Το κιτς. Έχουν βέβαια – σε δευτερεύον επίπεδο, άλλα κοινά: τους εθνικούς μύθους, το αμφίβολο ήθος, τους άγραφους νόμους, τις φανατικές πολιτικές και ποδοσφαιρικές εμμονές κλπ.
Από το προλογικό σημείωμα του βιβλίου «Ο ΕΛΕΦΑΣ» του Κώστα Μποσταντζόγλου, εκδόσεων Θεατρική Εταιρεία ΣΤΟΑ