Η Aero Espresso μετά το 1930 άλλαξε πολιτική και επέλεξε αερολιμένες όπως εκείνους της Πάτρας, της Σύρου και της Ρόδου
Για 40 χρόνια ο ολλανδός συγγραφέας Vincet Prange, που κατοικεί στο Άμστερνταμ, ένας ενθουσιώδης συλλέκτης ελληνικών και ιταλικών αεροπορικών αλληλογραφίας, κατάφερε να συγκεντρώσει σε ένα βιβλίο υλικό (γραμματόσημα, δρομολόγια πτήσεων και έγγραφα) για την Aero Espresso Italiana S.A. Καθώς η εταιρεία Aero Espresso εξυπηρέτησε και τις δύο χώρες διατηρώντας την πρώτη τακτική αεροπορική σύνδεση μεταξύ του Μπρίντεζι και της Αθήνας, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι αυτή η αεροπορική εταιρεία έγινε αντικείμενο εντατικής μελέτης από τον συγγραφέα.
Οι πηγές ήταν αρκετά διαφορετικές, μερικές φορές πολύ παλιές, όχι πάντα αξιόπιστες και σπάνια πλήρεις στις πληροφορίες τους. Εκατοντάδες κατάλογοι από ιταλικούς και ελληνικούς οίκους δημοπρασιών έχουν ξεφυλλιστεί και αυτοί έφεραν μερικές φορές νέες και εκπληκτικές ανακαλύψεις.
Όπως διευκρινίζει ο συγγραφέας στο βιβλίο του, δεν έχει σκοπό να πει ότι αυτός ο κατάλογος είναι πλήρης ή ότι όλα τα γεγονότα είναι 100% σωστά. Ο συγγραφέας προσπάθησε μόνο να είναι όσο το δυνατόν πιο ακριβής στη συλλογή των πληροφοριών. Θα είναι πολύ ευγνώμων, όπως αναφέρει να λάβει τυχόν παρατηρήσεις και διορθώσεις από τους αναγνώστες (info@aprop.com). Πολλοί φιλοτελιστές έχουν ήδη βοηθήσει. Τα ονόματά τους αναφέρονται στη Βιβλιογραφία και τους ευχαριστεί ειλικρινά για όλη τη βοήθειά τους.
Πρόλογος
Τα αεροπλάνα της Aero Espresso Italiana S.A. δεν ήταν τα πρώτα που συνέδεσαν αεροπορικώς την Ιταλία, την Ελλάδα και την Τουρκία. Ήδη το 1919 και το 1921 ελληνικά στρατιωτικά αεροπλάνα πραγματοποίησαν αρκετές πτήσεις μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας για να κρατήσουν ανοιχτές τις γραμμές επικοινωνίας μεταξύ των Ελλήνων και της πατρίδας τους. Το 1919 ιταλικά στρατιωτικά αεροπλάνα έριξαν φυλλάδια προπαγάνδας πάνω από την Κωνσταντινούπολη και τον Μάρτιο/Απρίλιο του 1920 δύο ιταλικά στρατιωτικά αεροπλάνα με αρχηγό τον Enrico Guglielmotti από το Τορίνο πέταξαν από το Μπρίντιζι στην Αθήνα και την Κρήτη μεταφέροντας μηνύματα από τον Ιταλό βασιλιά Victor Emanuelle III στην Ελληνική Βασιλική Οικογένεια. Στο δρόμο της επιστροφής, στις 7 Απριλίου 1920, αυτοί οι Ιταλοί πιλότοι πήραν κάποιο ιδιωτικό ταχυδρομείο από την Αθήνα στην Ιταλία.
Η εταιρεία
Η Aero Espresso Italiana S.A. ιδρύθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1923 στη Ρώμη με την επωνυμία Società Anonima Italiana με κεφάλαιο 1 εκατ. λίρες (περίπου 50.000$, ένα ορθό ποσό λαμβάνοντας υπόψη το χαμηλό κόστος ενός αεροπλάνου – για παράδειγμα: ένα Savioa Marchetti S55 κόστιζε εκείνες τις ημέρες περίπου 5.000$).
Για τους λάτρεις της ιστορίας των αεροπορικών ταχυδρομείων και των σφραγίδων αεροπορικής αλληλογραφίας, η σημασία αυτής της αεροπορικής εταιρείας έγκειται στο γεγονός ότι αυτή η εταιρεία δεν ήταν μόνο η πρώτη αεροπορική εταιρεία που μετέφερε επιβάτες, φορτία και αλληλογραφία σε τακτική βάση μεταξύ Ιταλίας, Ελλάδας και Τουρκίας, αλλά ήταν επίσης υπεύθυνη για την έκδοση των πρώτων ελληνικών αεροπορικών γραμματοσήμων.
Το όνομα της Aero Espresso Italiana S.A. αναφέρεται για πρώτη φορά σε σύμβαση μεταξύ της αεροπορικής εταιρείας και του Ιταλικού Δημοσίου, η οποία υπογράφηκε και δημοσιεύτηκε στις 7 Μαΐου 1924. Η σύμβαση αυτή επιβεβαιώθηκε ως επίσημη από το Βασιλικό Νόμο (RDL Αρ. 1815) της 27ης Ιουλίου 1924. Σύμφωνα με το άρθρο 1 αυτής της σύμβασης, η αεροπορική εταιρεία με «έδρα στη Ρώμη και κεφάλαιο 1 εκατ. λίρες δύνατο να πραγματοποιήσει το δρομολόγιο Μπρίντεζι – Αθήνα – Σμύρνη (σήμερα Ιζμίρ) – Κωνσταντινούπολη και αν αυτή η διαδρομή δεν ήταν δυνατή η διαδρομή Μπρίντεζι – Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Κωνσταντινούπολη όφειλε να ακολουθηθεί». Σύμφωνα με το ίδιο Άρθρο η διαδρομή εγκρίθηκε για περίοδο 10 ετών.
Σύμφωνα με το άρθρο 4 «το ιταλικό κράτος καταβάλλει στην Aero Espresso Italiana 16,80 λίρες για κάθε χιλιόμετρο πτήσης» και σύμφωνα με το Άρθρο 6 «το ιταλικό κράτος είχε το δικαίωμα να μεταφέρει από το Μπρίντεζι δύο φορές την εβδομάδα όλο το ταχυδρομείο δωρεάν μέχρι 5.000 κατ’ ανώτατο όριο κιλά ετησίως, αλλά ταυτόχρονα το κράτος εγγυήθηκε στην Aero Espresso Italiana ένα ετήσιο φορτίο 10.000 κιλών για το οποίο καταβλήθηκε το πάγιο ποσό του 1 εκατ. λιρών. Τίποτα από αυτά δεν επιστράφηκε στην Aero Espresso Italiana. Ενδιαφέρον είναι επίσης το Άρθρο 9, στο οποίο «καθιερώθηκε μέγιστος αριθμός 104 πτήσεων (και με τις δύο κατευθύνσεις) ή, σε περίπτωση αλλαγής της υπηρεσίας σε 3 Χ την εβδομάδα ή ακόμη και καθημερινά, αυτό το μέγιστο θα μπορούσε να αυξηθεί σε 312 πτήσεις». Συμπληρωματικά στην συμφωνία μεταξύ της Aero Espresso Italiana και του Commissariato dell’Aeronautico αναφερόταν ότι «η τουρκική κυβέρνηση δεν συμφώνησε σε προσγείωση στη Σμύνη και η ελληνική κυβέρνηση δεν συμφώνησε σε προσγείωση στη Θεσσαλονίκη», που σημαίνει ότι η διαδρομή Αθήνα – Κωνσταντινούπολη επρόκειτο να περάσει μέσω Λήμνου. (RDL 339, 22 Φεβρουαρίου 1925).
Περαιτέρω προσαρμογή στη συμφωνία μεταξύ Aero Espresso Italiana και Ιταλικής Κυβέρνησης έγινε την 1η Μαΐου 1927, που δημοσιεύτηκε στο RDL 2736 της 8.9.1927. Σε αυτή την προσαρμογή η νέα 10ετής παραχώρηση επρόκειτο να ξεκινήσει στις 27.4.1927 και η υπηρεσία πριν από αυτή την ημερομηνία κηρύχθηκε πλέον ως «πειραματική». Σύμφωνα με το Άρθρο 4 η εταιρεία ήταν υποχρεωμένη να ξεκινήσει το δρομολόγιο Μπρίντεζι – Αθήνα – Κωνσταντινούπολη το αργότερο την 1η Μαΐου 1927 με στόλο Dornier Wals. Η υπηρεσία έπρεπε να εκτελείται με κατά μέσο όρο δύο πτήσεις την εβδομάδα. Επίσης η οικονομική συμφωνία άλλαξε και η Aero Espresso Italiana λάμβανε από την κυβέρνηση από εδώ και στο εξής 30 λιρέτες για κάθε διανυόμενο χιλιόμετρο και η Aero Espresso Italiana επρόκειτο να μεταφέρει από το Μπρίντεζι 3 κιλά αλληλογραφίας δωρεάν, καθώς και όλη τη διπλωματική αλληλογραφία και για κάθε κιλό περισσότερα το Δημόσιο κατέβαλε στην Aero Espresso Italiana 25 Λίρες (Άρθρο 9). Επιπλέον, συμφωνήθηκε ότι το ταχυδρομείο θα είχε προτεραιότητα πάνω από το κανονικό φορτίο. Στις 24 Μαΐου 1930 η συμφωνία άλλαξε και πάλι καθώς επετράπη στην Aero Espresso Italiana να δημιουργήσει υπηρεσία μεταξύ Αθήνας και Ρόδου, με ισχύ από 1.4.1930. Όλα τα παραπάνω ως πληροφορίες είναι το αποτέλεσμα μιας μακράς και βαθιάς μελέτης από τον Δρ. Fiorenzo Longhi από το Βελγιράτη (Ιταλία), ο οποίος ήταν τόσο ευγενικός που μου έδωσε την άδεια να χρησιμοποιήσω αυτήν τη μελέτη σε αυτόν τον κατάλογο.
Η Aero Espresso έπαψε να υπάρχει την 1η Ιουνίου 1934, όταν η εταιρεία απορροφήθηκε από την κρατική αεροπορική εταιρεία SAM. Ωστόσο, η Aero Espresso Italiana λειτουργούσε με τη δική της επωνυμία μέχρι τις 31.8.1935, οπότε η νεοσύστατη κρατική αεροπορική εταιρεία Ala Littoria ανέλαβε όλες τις υπηρεσίες.
ΟΙ ΠΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΥΔΡΟΠΛΑΝΩΝ ΤΗΣ AERO ESPRESSO ITALIANA S.A. ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΣΥΡΟ >>
