Διωγμοί των Θρακών
“Πριν από 100 χρόνια ο Ελληνισμός της Ανατολικής Θράκης δεχόταν πασχαλιάτικα ανελέητους διωγμούς από τους Νεότουρκους γεγονός που ήταν ο προάγγελος εκείνων που ακολούθησαν πρώτα κατά των Αρμενίων και μετά κατά των Ελλήνων του Πόντου.
Στην Ανατολική Θράκη, ενώ παλαιότερα η Πύλη είχε δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες διαβίωσης για τους Έλληνες και τους Τούρκους, για να αντιμετωπίσει τη βουλγαρική επιθετικότητα, οι Νεότουρκοι μετέβαλαν την κατάσταση και εξαπέλυσαν επίθεση κατά των Ελλήνων και του Πατριαρχείου. Το ηγετικό στέλεχος των Νεότουρκων, ο νομάρχης Αδριανούπολης μπέης Χατζί Αδίλ, με απειλές και έκτροπα κατά των Ελλήνων, τους εξανάγκαζε σε φυγή και εγκαθιστούσε στα σπίτια και τα κτήματα τους Τούρκους εποίκους.
Εκείνο το διάστημα οι Νεότουρκοι κάλεσαν τον Γερμανό στρατηγό Φον Γκολτς να αναδιοργανώσει τον τουρκικό στρατό. Ο Φον Γκολτς υποδαύλισε τον τουρκικό σοβινισμό και καλλιέργησε την ιδέα της εθνοκάθαρσης με διωγμούς εναντίον των Ελλήνων. Το Πατριαρχείο, λόγω των εκτεταμένων διωγμών, έκλεισε σε ένδειξη διαμαρτυρίας τις εκκλησίες. Αργότερα θα έρθει καλεσμένος από τον ηγέτη των Νεότουρκων Μουσταφά Κεμάλ έτερος Γερμανός στρατηγός ο Οτο Λίμαν Φον Σάντερς, ενώ το ίδιο διάστημα ο Κάιζερ της Γερμανίας βρισκόταν στην Κέρκυρα και είχε επαφές με τον Έλληνα βασιλέα και τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο. Ο Φον Σάντερς, που ονομάστηκε τιμητικά πασάς και φόρεσε το φέσι, σε πρώτη φάση εισηγήθηκε την εκδίωξη από την Κωνσταντινούπολη έως την Αδριανούπολη όλων των μη μουσουλμανικών εθνοτήτων και τη δημιουργία μιας συμπαγούς μάζας μουσουλμάνων, ανακυκλώνοντας το ανθελληνικό σύνθημα «Η Τουρκία στους Τούρκους». Με σκληρούς διωγμούς και εκβιασμούς εκδίωξε τους Έλληνες της Θράκης που πωλούσαν σε εξευτελιστικές τιμές τις περιουσίες τους ή τις εγκατέλειπαν για να σώσουν τα κεφάλια τους. Χωριά και πόλεις άδειαζαν από Έλληνες και γέμιζαν γρήγορα από Τούρκους.
«Γοεροί κλαυθμοί αντηχούν παντού», αναφέρουν επείγοντα τηλεγραφήματα. Εγκάθετοι θέτουν στους Έλληνες της Ανατολικής Θράκης το ερώτημα: «Αν δεν φύγετε εντός 24 ωρών, με τι προτιμάτε να πεθάνετε; Με ξύλο ή με σκοτωμό;». Έτσι, εκδιώκονται από τα χωριά τους απειλούμενοι και πυροβολούμενοι υπό εισβολέων Τουρκαλβανών που αρπάζουν τις περιουσίες τους. Όσοι αντιστέκονται δολοφονούνται εν ψυχρώ.
Στο χωριό Σουλτάν Τσιφλίκ, συμμορίες άρπαξαν περιουσίες ατίμασαν γυναίκες και μικρά κορίτσια, λεηλάτησαν σπίτια και την εκκλησία και έδειραν ανηλεώς τον ιερέα. Στο Γιαντζικλάρ, άρπαξαν πρόβατα, οι κάτοικοι καταδιώχθηκαν πυροβολούμενοι και οι κατοικίες τους περιήλθαν στην κατοχή των Τούρκων. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα 150 χιλιάδες Ελληνες άδειασαν τη Θράκη, ενώ στον δρόμο της φυγής οι Τσέτες , οι Τσανταρμάδες και οι Τουρκαλβανοί τους αφαιρούσαν τα χρήματα και τα κοσμήματα τους.” – Απόσπασμα από Real News
Το τελευταίο μέρος του ανθρώπινου δράματος , που έμελε να αλλάξει το χάρτη της εγγύς Ανατολής , παίχτηκε τον Αύγουστο του 1922
“Στις 13 Αυγούστου 1922, ο Μουσταφά Κεμάλ έχει ήδη υπογράψει σύμφωνο φιλίας και συνεργασίας με τη σοβιετική Ρωσία, τις τρεις σοβιετικές Δημοκρατίες του Καυκάσου, με τη Γαλλία και την Ιταλία. Την ίδια ώρα η Μεγάλη Βρετανία απλώς παρακολουθεί…. Στις 27 Αυγούστου, οι Τούρκοι μπαίνουν στη Σμύρνη και αρχίζει ο εμπρησμός της και η καταστροφή κάθε ελληνικής παρουσίας. Εκεί, όπως σημειώνει ο πρόξενος των ΗΠΑ George Horton «δεν έλειπε τίποτε σχετικά με τη θηριωδία, την ακολασία, την σκληρότητα και όλη τη μανία του ανθρώπινου πάθους». Εικοσιπέντε χιλιάδες (25.000) Έλληνες χάθηκαν στην πυρκαγιά, ενώ μόνο το διάστημα από 27 Αυγούστου μέχρι 4 Σεπτεμβρίου 1922 δολοφονήθηκαν 50.000 Έλληνες. Στις 28 Αυγούστου 1922 κατακρεουργήθηκε ο μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος, και μαζί του 342 κληρικοί της Μητροπόλεως Σμύρνης και των περιχώρων, αφού πρώτα βασανίστηκαν. Τη δολοφονία, την εκδίωξη των Ελλήνων, ακολούθησε η καταστροφή κάθε ίχνους ελληνικής παρουσίας, αυτό άλλωστε υποδηλώνει η φωτιά στη Σμύρνη”. – Φάνης Μαλκίδης, Μέλος Διεθνούς Ενωσης Ακαδημαικών για τη μελέτη Γενοκτονιών