• Ημερολόγιο
  • Όροι Χρήσης
  • Πολιτική Απορρήτου
  • Επικοινωνία
Σάββατο, 27 Φεβρουαρίου, 2021
Syros Agenda
  • Culture@Home
  • Μουσική
    • Live
    • Party
    • Όπερα
    • Συναυλία
  • Σινεμά
  • Θέατρο
  • Εκθέσεις
  • Βιβλίο
  • Φεστιβάλ
  • Εποχιακά
    • Συριανό Καρναβάλι
    • Γεύση
    • Ημερίδα
    • Σεμινάριο – Webinar
    • Ομιλία
  • Παιδί
  • Θρησκεία
  • Άθληση
  • Υγεία
  • Άρθρα
    • Ιστορία
    • Ψηφιακός Πολιτισμός
    • Πολιτισμός
    • Enfield Neorion
    • Επικαιρότητα
    • Διάφορα
    • Διπλωματική
No Result
View All Result
  • Culture@Home
  • Μουσική
    • Live
    • Party
    • Όπερα
    • Συναυλία
  • Σινεμά
  • Θέατρο
  • Εκθέσεις
  • Βιβλίο
  • Φεστιβάλ
  • Εποχιακά
    • Συριανό Καρναβάλι
    • Γεύση
    • Ημερίδα
    • Σεμινάριο – Webinar
    • Ομιλία
  • Παιδί
  • Θρησκεία
  • Άθληση
  • Υγεία
  • Άρθρα
    • Ιστορία
    • Ψηφιακός Πολιτισμός
    • Πολιτισμός
    • Enfield Neorion
    • Επικαιρότητα
    • Διάφορα
    • Διπλωματική
No Result
View All Result
Syros Agenda
No Result
View All Result
Home Άρθρα

Η “Κοίμηση της Θεοτόκου” του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στην Σύρο

14/08/2013
in Άρθρα
A A
0
Παράταση της έκθεσης «Κυκλαδικά στιγμιότυπα από τα μνημεία και τους ανθρώπους τους» και παράλληλες δράσεις

Ο εμφανής διαχωρισμός γης και ουρανού, πράγμα ιδιαίτερα σπάνιο στις υπόλοιπες αγιογραφίες βυζαντινής τέχνης που απεικονίζουν την Κοίμηση της Θεοτόκου, και οι κινήσεις των μορφών, που είναι πιο έντονες και πιο «πλαστικές» από τις συνήθως αυστηρές του Βυζαντίου, είναι τα πιο εμφανή.

Ο Ελ Γκρέκο ζωγράφισε την “Κοίμηση της Θεοτόκου” (αυγοτέμπερα σε ξύλο) κοντά στο τέλος της κρητικής του περιόδου, ​​κατά πάσα πιθανότητα πριν από 1567. Η υπογραφή του Ελ Γκρέκο «Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ο δείξας» στη βάση του μεσαίου κηροπηγίου ανακαλύφθηκε τυχαία το 1983 από τον αρχαιολόγο – βυζαντινολόγο κ. Γεώργιο Μαστορόπουλο, υπάλληλο της Γ’ Εφορείας Νήσων Β.Α. Αιγαίου, που έφθασε στη Σύρο στο πλαίσιο έρευνας και μελέτης για τους ναούς και τα κειμήλια τους.

Ήταν Παρασκευή πρωταπριλιά του 1983 όταν, σύμφωνα με μαρτυρία του προϊσταμένου του Ναού, αρχιμανδρίτη Αλέξ. Τσιουχάρη, ο αρχαιολόγος είδε την εικόνα καλυμμένη με πολλά αφιερώματα και με ασημένια επικάλυψη των μορφών του Ιησού και της Θεοτόκου και μαυρισμένη από το χρόνο. Αφού, είχε τη συγκατάθεση του παρόντος εφημερίου, π. Κωνσταντίνου Κοντού, αφαίρεσε τα αφιερώματα και τις επικαλύψεις και ύστερα από έναν πρώτο καθαρισμό είδε ξαφνικά την υπογραφή “Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ο δείξας”.

Η έκπληξη και η συγκίνηση ήταν μεγάλη και στις 8.4.1983 η εικόνα με τη συγκατάθεση του αοιδίμου Δωροθέου Α’ (Στέκα) μεταφέρθηκε υπό προστασία στην Αθήνα για μελέτη και συντήρηση, ενώ το ίδιο βράδυ γίνονται οι σχετικές ανακοινώσεις από την τότε υπουργό Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη. Καθαρίστηκε και συντηρήθηκε από τον κ. Μπαλτογιάννη.

Στο ναό βρίσκεται από το 1850 περίπου. Δεδομένου ότι δεν διασώζονται Αρχεία του Ναού, τα οποία καταστράφηκαν την περίοδο της Κατοχής από συμμαχικό βομβαρδισμό του λιμένα της Ερμούπολης, από τον οποίο επλήγη το ιερό Βήμα, όπου και φυλάσσονταν τα Αρχεία του, μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε για τον τρόπο ελεύσεως της Εικόνας στο Ναό.

Κατά την επικρατέστερη άποψη, η εικόνα μεταφέρθηκε στη Σύρο από τους Ψαριανούς πρόσφυγες, οι οποίοι, φεύγοντας από τα κατεστραμμένα Ψαρά, αναζητώντας νέα πατρίδα, μετέφεραν μαζί τους, με τα άλλα όσια και ιερά, την Εικόνα της Κοιμήσεως, την οποία αφιέρωσαν στον ομώνυμο Ναό, τον επιλεγόμενο “των Ψαριανών”, δεύτερο χρονολογικά Ναό της Ερμούπολης, που οι ίδιοι έκτισαν μεταξύ των ετών 1826 – 1829.

Ένα εξαιρετικό έργο της νεανικής ηλικίας του μεγάλου ζωγράφου, που δείχνει πόσο ώριμος τεχνίτης της «βυζαντινής» τεχνικής και τεχνοτροπίας ήταν ο Θεοτοκόπουλος όταν έφευγε από την Κρήτη (1567), αλλά και κοινωνός της ορθοδόξου πνευματικότητας. Μια προσωπικότητα που είχε, όπως αποδεικνύεται διαμορφωθεί πριν φύγει για Βενετία και από εκεί για Ισπανία όπου μεγαλούργησε.

Η ανακάλυψη της Κοιμήσεως οδήγησε στην αναγνώριση των άλλων τριών έργων του (“το Τρίπτυχο της Μοντένα” [1568], “ο Άγιος Λουκάς ζωγραφίζει την Παναγία” [1567] και “η Προσκύνηση των Μάγων” [1567]) και στη συνέχεια την αποδοχή ως αυθεντικών περισσοτέρων έργων του, υπογεγραμμένων ή μη (όπως “το Πάθος του Χριστού” ζωγραφισμένα [Πιετά με Αγγέλους] το 1566).

Η εικόνα φέρει όλα τα στοιχεία για το καθιερωμένο μοτίβο για το θέμα αυτό, το οποίο ήταν πολύ κοινό στην Ορθόδοξη Εκκλησία με την οποία ο Ελ Γκρέκο ανατράφηκε και επηρεάστηκε από αυτή. Παρ’ όλα αυτά, έχει χάσει κάποια στοιχεία της παραδοσιακής βυζαντινής λιτότητας, υιοθετώντας χαρακτηριστικά της Αναγέννησης.

Έχει όμως ακόμα και κάποιες μικρές παραλλαγές, αντί π.χ. της αυστηρής σύνθεσης με τους δύο άξονες σε ορθή γωνία, παρουσιάζεται εδώ μια περισσότερο δυναμική σύνθεση με την ελαφρά διαγώνια τοποθέτηση της Παναγίας και τη σχεδόν ομόλογη του Χριστού, που σκύβει προς την Παναγία. Εχει ακόμη επισημανθεί η ιταλική καταγωγή του κηροπηγίου και του περιστεριού. Οι λεπτομέρειες αυτές δίνουν το στίγμα της εποχής, του τόπου, αλλά και των αναζητήσεων του μεγαλοφυούς καλλιτέχνη.

Η σύνθεση της “Ταφής του Κόμη Οργκάθ” έχει στενή σχέση με την βυζαντινή εικονογραφία της “Κοιμήσεως της Θεοτόκου”. Τα παραδείγματα που έχουν χρησιμοποιηθεί για να υποστηρίξει αυτή την άποψη έχουν μια στενή σχέση με την εικόνα της “Κοιμήσεως της Θεοτόκου” του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, που ανακαλύφθηκε το 1983 στην εκκλησία με το ίδιο όνομα στη Σύρο. Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα πιστεύει ότι μια τέτοια σύνδεση υπάρχει. Ο Robert Byron, σύμφωνα με τον οποίο ο εικονογραφικός τύπος της “Κοιμήσεως της Θεοτόκου” ήταν το συνθετικό μοντέλο για την “Ταφή του Κόμη Οργκάθ”, ισχυρίζεται ότι ο Ελ Γκρέκο ως γνήσιος βυζαντινός ζωγράφος εργάστηκε καθόλη τη ζωή του με ένα ρεπερτόριο των κατασκευαστικών στοιχείων και μοτίβων κατά βούληση, ανάλογα με τις απαιτήσεις και την εκφραστική αφήγηση της τέχνης.

Η εκκλησία

Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Ερμούπολη

Η εκκλησία της ενορίας των Ψαριανών χτίστηκε στα 1826-29 και είναι Βασιλική χωρίς Τρούλου, Τρίκλητος με γυναικωνίτη Μπαρόκ – Αναγέννηση. Ο Ναός συνδυάζει ξύλο και μάρμαρο. Η είσοδος και το τέμπλο είναι από μάρμαρο, ενώ Αμβωνας, Δεσποτικό, Βημόθυρα, από ξύλο ή φύλλο χρυσού. Η οροφή είναι διακοσμημένη με χριστιανικά σύμβολα των πρώτων χριστιανικών χρόνων, όπως Α-Ω, Ι.Χ., Δ, ο Σταυρός κ.α. Εξωτερικά είχε ανοιχτές τοξοστοιχίες, που σήμερα έχουν κλειστεί με σιδερένια υαλόφρακτα παράθυρα.

Στη βόρεια και ανατολική πλευρά του περιβόλου έχουν χτιστεί κελιά. Εντοιχισμένη επιγραφή στη νότια πλευρά της εισόδου αναφέρει τις χρονολογίες οικοδόμησης (1829) και ανακαίνισης (1847-50) και τον ρόλο του Μητροπολίτη Χίου και έπειτα Κυκλάδων Δανιήλ.

Εντυπωσιακή είναι η κατασκευή της εκκλησίας. Οι εξωτερικοί τοίχοι είναι πέτρινοι, αλλά οι κίονες στο εσωτερικό βαμμένοι με τρόπο που απομιμείται το μάρμαρο, οι θόλοι και τα σταυροθόλια είναι από ξύλο. Ο ξύλινος σκελετός των θόλων, που φαίνεται από τον γυναικωνίτη, μοιάζει με αναποδογυρισμένο σκαρί πλοίου θα’ λέγε κανείς ότι τον έφτιαξαν καραβομαραγκοί η καμπύλη πλευρά του προς το εσωτερικό της εκκλησίας διαμορφώνεται με μπαγδατί, ενώ όλος ο ναός καλύπτεται με ξύλινη στέγη.

Το τέμπλο, έργο του Αντ. Νικ. Φραγκούλη, ανακαινίστηκε το 1867.

Ο Ναός βομβαρδίστηκε το 1943 (23.10.1043) με συνέπεια την πλήρη καταστροφή του Ιερού Βήματος του οποίου η αποπεράτωση έγινε το 1951. (σχετική επιγραφή στη βόρεια είσοδο).

Αρκετές εικόνες είναι αφιερωμένες από σωματεία και συντεχνίες, όπως η εικόνα των 40 μαρτύρων του Δ. Κωσταράκη, αφιερωμένη από τους αχθοφόρους του Ναυπηγείου το 1863 η εικόνα του Αγ. Αντωνίου, έργο του ιερέα Δ. Μιχάλοβιτς, από το σινάφι των μπουργουζήδων (τρυπανιστών), 1872.

Οι παλαιότερες εικόνες είναι του Ευαγγελισμού (1826) και των δώδεκα Αποστόλων (1827), έργα Σμυρναίου ζωγράφου, καθώς και μια εικόνα της Πλατυτέρας σε λαμαρίνα, στην άκρη της ανατολικής στοάς (1827).

Υπάρχουν ακόμη δύο εικόνες του Παν. Κυριόπουλου, που είχε σπουδάσει στη Ρωσία και Ιταλία, μια κεντημένη εικόνα της Κοίμησης του 1831, και στους τοίχους αγιογραφίες των ζωγράφων Δ.Χ. Λαμπρινού Αρμενόπουλου, Στ. και Επ. Δροσινοϋ, Φρ. Δεσίπρη κ.ά.

Πηγές:
  • Βικιπαίδεια
  • Ιστορικό Μουσείο Κρήτης
  • Ιστοσελίδα Ιεράς Μητρόπολης Σύρου
  • Ιστοσελίδα Δήμου Σύρου – Ερμούπολης
  • Εφημερίδα “Ελευθεροτυπία”, ρεπορτάζ Γιώργος Κιούσης
Ετικέτες: El Greco
ShareTweetShareSend

Related Posts

Η “Μεγάλη Χίμαιρα” στους δρόμους της Ερμούπολης
Άρθρα

Η “Μεγάλη Χίμαιρα” στους δρόμους της Ερμούπολης

22/02/2021
Γυρίσματα στην Σύρο του ντοκιμαντέρ για τη Μαντώ Μαυρογένους
Άρθρα

Γυρίσματα στην Σύρο του ντοκιμαντέρ για τη Μαντώ Μαυρογένους

20/02/2021
Next Post

Πάρκο Κυκλοφοριακής Αγωγής στο Μάννα

Animαsyroς 6.0 - Join the animation oasis!

Beach Party @ Komito

Τελευταία Νέα

Απόκριες

Κορωνοϊός: Περιοριστικά μέτρα και την Τσικνοπέμπτη

απο syrosagenda
26/02/2021
0

Περισσοτερα...
Υγεία

Μήνυμα δημάρχου για την ένταξη της Σύρου στην κόκκινη ζώνη

απο syrosagenda
26/02/2021
0

Περισσοτερα...
Υγεία

H Σύρος μπαίνει στο “κόκκινο” λόγω των αυξημένων κρουσμάτων

απο syrosagenda
26/02/2021
0

Περισσοτερα...
Γεώργιος Βιτάλης: Το Μνημείο του Άταφου Αγωνιστή στην Ερμούπολη
Culture@Home

Webinar: Η Τέχνη στην Εκπαίδευση: πώς “διαβάζουμε” έναν πίνακα και πώς “ακούμε” ένα άγαλμα

απο syrosagenda
26/02/2021
0

Περισσοτερα...

Κατηγορίες

  • Άρθρα
  • Βιβλίο
  • Εκθέσεις
  • Εποχιακά
  • Θέατρο
  • Θρησκεία
  • Μουσική
  • Οικολογία
  • Παιδί
  • Σινεμά
  • Άθληση

Ημερολόγιο Εκδηλώσεων

Ωράριο Πολιτιστικών Χώρων

Ανακοινώσεις

Ανακοίνωση

Ν.Λειβαδάρας για κορωνοϊό: Δεν υπάρχει λόγος πανικού

απο syrosagenda
19/02/2021
0

Κατόπιν της σημερινής επίσημης ανακοίνωσης από τον ΕΟΔΥ για τον αριθμό των κρουσμάτων στη Σύρο, θέλω να απευθυνθώ στους συμπολίτες...

Περισσοτερα...
Σχεδιασμός Δημοτικής Αρχής για Έναρξη Πολιτιστικών Εκδηλώσεων

Αναστολή λειτουργίας όλων των σχολείων της Σύρου

15/02/2021
Κακοκαιρία Ιανός – 3 Βασικές Οδηγίες Προστασίας

Ενέργειες και μέτρα για την αντιμετώπιση της κακοκαιρίας “Μήδεια”

13/02/2021

Highlights

Κορωνοϊός: Περιοριστικά μέτρα και την Τσικνοπέμπτη

Μήνυμα δημάρχου για την ένταξη της Σύρου στην κόκκινη ζώνη

H Σύρος μπαίνει στο “κόκκινο” λόγω των αυξημένων κρουσμάτων

Webinar: Η Τέχνη στην Εκπαίδευση: πώς “διαβάζουμε” έναν πίνακα και πώς “ακούμε” ένα άγαλμα

ΙΑΝΟΣ: Διαδικτυακή παρουσίαση του βιβλίου «Το χέρι του Θεού»

Σεμινάριο Γνωριμίας με την Κλασική Μουσική για Ενήλικες

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η με οποιονδήποτε τρόπο αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του Syros Agenda, χωρίς τη δημόσια αναφορά του ονόματός του με ενεργό link (Ν.2121/1993, άρθρο 25, παρ.2) όπως η δημοσιογραφική δεοντολογία επιτάσσει.

Εγγραφή στο Newsletter

Εισάγετε το email σας για εγγραφή στην υπηρεσία αποστολής ειδοποιήσεων μέσω email για νέες δημοσιεύσεις.

Προστεθείτε στους 5 εγγεγραμμένους.

ΘΕΣΕΙΣ ΠΛΟΙΩΝ LIVE

ΘΕΣΕΙΣ ΑΕΡΟΠΛΑΝΩΝ LIVE

© 2020 Syros Agenda | Η πολιτιστική επικαιρότητα της Σύρου

No Result
View All Result
  • Culture@Home
  • Μουσική
    • Live
    • Party
    • Όπερα
    • Συναυλία
  • Σινεμά
  • Θέατρο
  • Εκθέσεις
  • Βιβλίο
  • Φεστιβάλ
  • Εποχιακά
    • Συριανό Καρναβάλι
    • Γεύση
    • Ημερίδα
    • Σεμινάριο – Webinar
    • Ομιλία
  • Παιδί
  • Θρησκεία
  • Άθληση
  • Υγεία
  • Άρθρα
    • Ιστορία
    • Ψηφιακός Πολιτισμός
    • Πολιτισμός
    • Enfield Neorion
    • Επικαιρότητα
    • Διάφορα
    • Διπλωματική

© 2020 Syros Agenda | Η πολιτιστική επικαιρότητα της Σύρου