Η τέχνη ως συνταγογραφούμενο φάρμακο

Αν και ελάχιστοι αμφισβητούν τις θεραπευτικές ιδιότητες της τέχνης, η «συνταγογράφηση» επισκέψεων σε χώρους πολιτισμού από γιατρούς και ψυχολόγους εξακολουθεί να απέχει έτη φωτός από την ελληνική πραγματικότητα. Στον Καναδά όμως, όπου, όπως και στο Ηνωμένο Βασίλειο, η συμμετοχή σε δημιουργικές δραστηριότητες προωθείται ως συμπληρωματική θεραπεία της κατάθλιψης και του κοινωνικού άγχους (χωρίς φυσικά να υποκαθιστά τη συμβατική ψυχοθεραπεία ή τα φάρμακα), ένας ασθενής μπορεί πλέον να φύγει από το ιατρείο κρατώντας, αντί συνταγής, ένα δωρεάν εισιτήριο μουσείου.

Παράλληλα, το Μουσείο Καλών Τεχνών του Μόντρεαλ είναι το πρώτο μουσείο της χώρας που διαθέτει τον δικό του, μόνιμο θεραπευτή εξειδικευμένο στην art therapy. Υπεύθυνος για τη διοργάνωση περιηγήσεων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και σεμιναρίων, ο ψυχολόγος Stephen Legari ενθαρρύνει τους θεραπευόμενους να μπουν στο πετσί των καλλιτεχνών του μουσείου, δημιουργώντας και οι ίδιοι έργα τέχνης, τα οποία εν συνεχεία λειτουργούν ως αφορμές για συζητήσεις πάνω στα συναισθήματα, στις σχέσεις και στους στόχους τους.

Εντούτοις, η ταύτιση με τους καλλιτέχνες έχει περισσότερες πιθανότητες να αποδειχθεί θεραπευτική εφόσον παραμένει σε συμβολικό επίπεδο: όλοι γνωρίζουμε πως αρκετοί μεγάλοι καλλιτέχνες έπασχαν από ψυχικές διαταραχές και δεν είναι λίγοι εκείνοι, από τον Βαν Γκογκ έως τον Μαρκ Ρόθκο, που επέλεξαν να δώσουν τέλος στη ζωή τους. Η ουσιαστική προσφορά της τέχνης σε όσους υποφέρουν από κατάθλιψη ή αγχώδεις διαταραχές σχετίζεται εξίσου με τη δημιουργικότητα όσο και με την επικοινωνία. Και πιθανότατα θα ζούσαμε σε έναν λίγο καλύτερο κόσμο αν, αντί για τα ηρεμιστικά χάπια που τόσο εύκολα χορηγούν γιατροί όλων των ειδικοτήτων στην Ελλάδα, μας «συνταγογραφούσαν» συστηματικές επισκέψεις σε γκαλερί, συμμετοχή σε πεζοπορικούς συλλόγους ή σε ομαδικά μαθήματα κολύμβησης.