“Ο πατέρας του Άμλετ” του Μάνου Ελευθερίου στο θέατρο Απόλλων

“Ο Πατέρας του Άμλετ” είναι το πρώτο θεατρικό έργο του Μάνου Ελευθερίου. Είναι η αναμέτρηση με τον θάνατο, με αυτά που έγιναν, ο απολογισμός μιας ζωής. Ο Μάνος Ελευθερίου και ο Θοδωρής Γκόνης επιχειρούν να μπουν στο μυαλό και την ψυχή ενός μεγάλου δραματικού ήρωα λίγο πριν το τέλος του. Εργαλείο τους; Ο Χρήστος Χατζηπαναγιώτης, ο οποίος γίνεται η φωνή του επιβλητικού και μελαγχολικού πατέρα του Άμλετ και μας μεταφέρει στον κόσμο του, για να μας θυμίσει πως ο Άμλετ είμαστε εμείς.

Μια πρώτη μορφή αυτού του κειμένου ενσωματώθηκε πριν από χρόνια σε κάποιο μυθιστόρημά του. Ήταν ο μονόλογος ενός νέου συγγραφέα που βρισκόταν σε πολύ δύσκολη θέση και αντιμετώπιζε το θάνατό του με το να σκέπτεται την υπόθεση μερικών έργων του. Τα σκεπτόταν και τα διόρθωνε στο μυαλό του δίνοντας διορία στην επιβίωσή του, περιμένοντας τη σωτηρία του, για να ξεχνά την οδυνηρή θέση όπου βρισκόταν. Αμέσως μετά την έκδοση του μυθιστορήματος απομόνωσα αυτό το εμβόλιμο κείμενο και άρχιζε η δική μου πια περιπέτεια σβήνοντας και συμπληρώνοντας με σκοπό να γίνει ένας θεατρικός μονόλογος. Το τι κατόρθωσα είναι άλλη υπόθεση και άλλος μονόλογος. Φυσικά δεν είχα στο νου μου να “διορθώσω” το ποίημα του Θείου Ποιητή, όπως είναι πλέον της μόδας στα χρόνια μας. Ένα μέρος από την υπόθεση μόνο έφερα στον τόπο μας -γιατί εδώ διαδραματίζεται- και μερικές λέξεις από τη σπουδαία μετάφραση, του Μιχ. Δαμηράλη, στην καθαρεύουσα του 19ου αιώνα. Ο Θοδωρής Γκόνης και ο Χρήστος Χατζηπαναγιώτης αποφάσισαν να το παρουσιάσουν στη σκηνή ξέροντας, σαν παλιές καραβάνες που είναι και οι δύο, τί έχουν να αντιμετωπίσουν μ΄ ένα τέτοιο ρίσκο.

Χρόνια τώρα ο Μάνος Ελευθερίου μελετάει τον Άμλετ, τους μονολόγους, τις μεγάλες σκηνές στις παλιές, μυθικές μεταφράσεις του Περβάνογλου και του Δαμιράλη. Μετράει φόνους, βλέπει τα αίματα, το φαρμάκι, το δηλητήριο να στάζει, να κυλά, να μπαίνει στη φλέβα με τον ασπασμό, με το φιλί. Το αδελφικό. Ο Μάνος Ελευθερίου γνωρίζει τον Άμλετ από στήθους. Έρχεται σαν σκιά, σαν φάσμα, σαν όνειρο με το φάντασμα του πατέρα, να μας θυμίσει πως ο Άμλετ είμαστε εμείς. Μόνο που έχουμε ξεχάσει τον λόγο. Και αυτόν ακριβώς τον λόγο έρχεται να μας πει, να μας υπενθυμίσει με τον δικό του τον τρόπο, τον τρόπο του πατέρα. Του πατέρα του Άμλετ.