Οι Φιλαρμονικές της Κέρκυρας εγγράφονται στο Εθνικό Ευρετήριο Άϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

​Στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς εγγράφονται με απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού οι Φιλαρμονικές της Κέρκυρας, οι οποίες επί δεκαετίες αναπτύσσουν πολυποίκιλη δραστηριότητα και προσφέρουν στη βιωματική καλλιέργεια των μουσικών και των ακροατών. Την πρωτοβουλία εγγραφής στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς είχαν η Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας από κοινού με τη Φιλαρμονική Εταιρεία «Μάντζαρος».

Όπως δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, «οι κοινωνικές και εθιμικές πρακτικές, που συνθέτουν την ξεχωριστή ταυτότητα και τον πολιτισμό κάθε περιοχής, αναγνωρίζονται με την εγγραφή στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Σήμερα, εγγράφονται οι Φιλαρμονικές της Κέρκυρας, ένα στοιχείο αλληλένδετο με την ιστορία και τον πολιτισμό του νησιού. Ήδη από το 2019, ασχοληθήκαμε διεξοδικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Φιλαρμονικές, πραγματοποιήσαμε συναντήσεις, τις ενισχύσαμε με επιχορηγήσεις και συντονίσαμε όλες τις απαραίτητες διαδικασίες για την ένταξή τους στο Εθνικό Ευρετήριο. Αναγνωρίζουμε τη σημαντική συμβολή των Φιλαρμονικών στη μουσική εκπαίδευση της Κέρκυρας και στην ενίσχυση των κοινωνικών δεσμών του νησιού. Η πολύ καλή συνεργασία που είχαμε, οδηγεί στο σημερινό αποτέλεσμα, το οποίο ανοίγει τον δρόμο για την πιστοποίηση των Φιλαρμονικών και την περαιτέρω στήριξή τους».

Η συνεργασία του ΥΠΠΟΑ για την ανάδειξη της σημαντικής παράδοσης των Φιλαρμονικών της Κέρκυρας άρχισε τον Οκτώβριο του 2019, στο πλαίσιο της επίσκεψης της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού στην έδρα της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων. Σε ειδική συνάντηση που οργανώθηκε με τη συμμετοχή της Υπουργού και των εκπροσώπων των Φιλαρμονικών, στην έδρα της Παλαιάς Φιλαρμονικής, συζητήθηκε αναλυτικά το υπόδειγμα της διαφύλαξης της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, όπως προβλέπεται από την ομώνυμη  Σύμβαση της UNESCO και εφαρμόζεται από την Ελλάδα. Οι δυνατότητες που προσφέρει η διαφύλαξη των στοιχείων της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς για την ανάδειξη της αξίας της πλούσιας εθιμικής παράδοσης της Ελλάδας  και των  κοινωνικών πρακτικών που τη συγκροτούν, αλλά και για τη διαμόρφωση εξατομικευμένων πολιτικών για τη διαφύλαξη κάθε ενός από τα στοιχεία της Άυλης που εγγράφονται στο εθνικό Ευρετήριο, αποτέλεσαν κύριους άξονες της πρώτης αυτής συνάντησης. Ακολούθως, οι εκπρόσωποι των Φιλαρμονικών συνεργάσθηκαν εντατικά με τα στελέχη της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και τα μέλη της Εθνικής Επιτροπής για την Εφαρμογή της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης  Πολιτιστικής Κληρονομιάς, ώστε ο φάκελος που υπέβαλαν για την εγγραφή των Φιλαρμονικών της Κέρκυρας στο Εθνικό Ευρετήριο να διακρίνεται για την αρτιότητά του, για την ανάδειξη της ιστορικής του συμβολής στο πολιτισμικό τοπίο των Ιονίων, αλλά  και για την καλή αποτύπωση σημασίας του στοιχείου αυτού στη ζωή της Κέρκυρας σήμερα.

Οι Φιλαρμονικές συνδέονται άρρηκτα με την πολιτιστική κληρονομιά της Κέρκυρας, καθώς για αιώνες διαμορφώνουν την μουσική παιδεία και την καλλιτεχνική δημιουργία του νησιού. Οι κερκυραϊκές Φιλαρμονικές (ή Μπάντες) είναι μουσικά σύνολα πνευστών και κρουστών οργάνων, τα οποία έλκουν την καταγωγή τους από τα στρατιωτικά μουσικά σώματα του μεσαίωνα και των νεώτερων χρόνων. Από το 1840 έως σήμερα, πάντοτε βασιζόμενες στην εθελοντική συμμετοχή, αποτελούν φορείς κοινωνικής και καλλιτεχνικής παιδείας και μουσικής δραστηριοποίησης, συμμετέχοντας σε θρησκευτικές επιτελέσεις και εθνικές εορτές, παράλληλα με ένα απαιτητικό και ποικιλόμορφο ετήσιο συναυλιακό κύκλο. Η παλαιότερη Μπάντα της Κέρκυρας ιδρύθηκε το 1840 (Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας), ενώ σήμερα υπάρχουν στο νησί 16 ενεργές Μπάντες.

Λόγω της ενεργής παρουσίας τους για σχεδόν δύο αιώνες οι Μπάντες της Κέρκυρας αποτελούν το μουσικό «σήμα κατατεθέν» της κερκυραϊκής πολιτισμικής πραγματικότητας. Προσφέρουν σε ετήσια βάση δωρεάν τη δυνατότητα άτυπης μουσικής εκπαίδευσης, την ανάπτυξη καλλιτεχνικής και μουσικής παιδείας με βιωματικό τρόπο. Έτσι δίνεται η ευκαιρία σε εκατοντάδες μαθητές να εντοπίσουν και να καλλιεργήσουν τις μουσικές τους δεξιότητες από πολύ νεαρή ηλικία και να συμμετέχουν στη μουσική επιτέλεση, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων των φιλαρμονικών σωματείων της Κέρκυρας.  Με τον τρόπο αυτό συντελούν στη δυναμική διατήρηση και ενδυνάμωση μιας μακραίωνης παράδοσης επιτελεστικών δραστηριοτήτων που χαρακτηρίζουν τις τοπικές κοινωνίες, ενώ ιδιαίτερης σημασίας είναι ότι μέσα από τη μουσική πράξη προβάλλεται και το έργο σημαντικών Ελλήνων συνθετών.

Παράλληλα, οι κερκυραϊκές φιλαρμονικές διαχρονικά δρούσαν και δρουν καθοριστικά, όχι μόνο στην καλλιέργεια της ιδέας του εθελοντισμού και στην κοινωνικοποίηση των μαθητών, αλλά και στην ουσιαστική κοινωνική ένταξη ατόμων προερχόμενων από άλλες περιοχές (μετοίκων, μεταναστών κλπ) ή από τις διάφορες ομάδες της ίδιας της τοπικής κοινωνίας. Σε αυτό βοηθά η αυτονόητη δημιουργική συνύπαρξη, που αναπτύσσεται στις μπάντες, μεταξύ ατόμων από διαφορετικές ηλικίες και κοινωνικές προελεύσεις.