Το Ινστιτούτο Κυβέλη σας προσκαλεί στο “Το Απομεσήμερο ενός Φαύνου, 100+1 Χρονιά Μετά” την Πέμπτη 18 Ιουλίου 2013 στις 19.00.
Χορογραφία: Γιάννης Νικολαΐδης
Χορεύουν: Κατερίνα Λιόντου, Γιάννης Νικολαΐδης
Επιμέλεια κουστουμιών: Βασιλεία Ροζάνα
Μουσική: Claude Debussy “L’apres-midi d’un faune”
Χορεύουν: Κατερίνα Λιόντου, Γιάννης Νικολαΐδης
Επιμέλεια κουστουμιών: Βασιλεία Ροζάνα
Μουσική: Claude Debussy “L’apres-midi d’un faune”
Θερμές ευχαριστίες: Κωνσταντίνος Μίχος, Ιωάννα Πορτόλου, Φιλιώ Λούβαρη και Διονύσης Τσαφταρίδης
Εικονογράφηση: Μπέτυ Χατζησαββίδου
Φωτογράφιση: Γιάννης Γρυπάρης
“Το απομεσήμερο ενός Φαύνου 100+1 χρόνια μετά” είναι η επανατοποθέτηση και ο φόρος τιμής του χορογράφου Γιάννη Νικολαΐδη στο πρωτότυπο έργο του Vaslav Nijinsky “L’apres-midi d’un faune” που παρουσιάστηκε στις 29 Μαΐου του 1912 oToTheatre du Chate-let στο Παρίσι για τα Ρωσικά μπαλέτα. Το έργο δημιουργήθηκε επάνω στη μουσική του Claude Debussy, “Prelude a l’apres-midi d’un faune”, που είχε συνθέσει το 1902 και εμπνευστεί από το αντίστοιχο ποίημα του Stephane Mallarme.
Πρόκειται για ένα έργο σταθμό στην ιστορία του χορού από έναν χαρισματικό δημιουργό και εκτελεστή. Ακόμη και σήμερα η τοποθέτηση του Nijinsky στη μουσική του Debussy και την ποίηση του Mallarme προκαλεί θαυμασμό, διδάσκεται ως ρεπερτόριο, αποδομείται και αναδημιουργείται, προσφέρει πολύτιμο υλικό και έμπνευση στους σύγχρονους χορογράφους και μελετητές του χορού.
Η προσέγγιση του Γιάννη Νικολαΐδη βασίζεται στην αισθητική και την φόρμα του Nijinsky μέσα απο το πρίσμα της επίκαιρης οπτικής γωνίας του σύγχρονου δημιουργού,101 χρόνια μετά, απο δυο χορευτές που έχουν αφομοιώσει τις εξελίξει των σύγχρονων τεχνικών και τάσεων του χορού.
Η δομή διατηρήθηκε ανέπαφη, η ερωτική ιστορία πάντα παρούσα, ο Φαύνος αγόρι και η Νύμφη κορίτσι. Στην ψηφιακή εποχή που οι τρεις διαστάσεις κατακλύζουν τα νέα μέσα και οι τεχνολογίες παρακάμπτουν τις δύο και που μόνο τα βιβλία ή το παλιό θέατρο σκιών ακονίζουν το μάτι του σύγχρονου θεατή στη δυσδιάστατη θέαση, ο Γιάννης Νικολαίδης κάνει μια αναλογική επιλογή.
Σημείωμα Χορογράφου Γιάννη Νικολαΐδη
Τι είναι 100 χρόνια; Μια χρονολογική σύμπτωση και ίσως η τάση που έχουμε ως χρονογράφοι να ορίζουμε μεγάλα διαστήματα χρόνου σφραγισμένα σε όγκους όπως “χρόνος”, “δεκαετία”, “αιώνας”, …μπορούν να ενισχύσουν τη σημασία ενός γεγονότος. Ήταν 29 Μαΐου του 1912. Theatre du Chatelet, Παρίσι. 0 Vaslav Nijinsky μόλις έχει χορέψει το απομεσήμερο ενός Φαύνου σε δική του σύλληψη και χορογραφία. Στέκεται ακίνητος μπροστά στο κοινό του. Αμηχανία, οι πρώτες ανάσες γεμίζουν τα πνευμόνια του κόσμου, τα δικά του άδεια, τα χέρια χαλαρώνουν στα μπράτσα των καθισμάτων, τα γόνατα του δε λένε να σταματήσουν να τρέμουν, βουβά σχόλια, οι πρώτες ματιές, κατάλαβαν; Μπερδεμένες σκέψεις, τα πρώτα χαμόγελα, ενθουσιασμός, αγανάκτηση, φρίκη… και αμέσως μετά τίποτα δεν ήταν ξανά το ίδιο για τον σύγχρονο χορό.
101 χρόνια πριν από το “σήμερα” ο ιδιοφυείς και για πολλούς εκκεντρικός Vaslav Nijinsky θεμελιώνει τον σύγχρονο χορό και αφήνει λαμπρή παρακαταθήκη για το μέλλον και τις στρατιές χορευτών και χορογράφων που θα ακολουθήσουν. Μια καλή αρχή για μια καλή συνέχεια.
Το έργο του «Το απομεσήμερο ενός Φαύνου» είχε διάρκεια 12 λεπτά όσο και το «Prelude a I’apres-midi d’un faune» του Claude Debussy γραμμένο 10 χρόνια πριν εμπνευσμένο από το αντίστοιχο ποίημα του Stephane Mallarme. Σύμφωνα με τον Curil W. Beaumont στο βιβλίο του “Vaslav Nijinsky” ο νεαρός χορογράφος σε ένα τραπέζι προς τιμήν του στην Αγγλία μετά τη παρουσίαση του απομεσήμερου και κατακλυσμένος από φιλοφρονήσεις για την δεξιοτεχνική προσέγγιση του στο ποίημα, προς έκπληξη όλων των παρευρισκομένων δήλωσε πως δεν είχε διαβάσει ποτέ του το ποίημα και μάλιστα κανένα άλλο του διάσημου ποιητή… Κάτι που πραγματικά δεν είχε και πολύ σημασία αν συνδυαστεί με το γεγονός πως εναντιώθηκε στους αποδεκτούς κανόνες για την ομορφιά. Δήλωσε τη διαφωνία του με τη χάρη, την μαλακότητα και την αβρότητα του κλασικού χορού και επέμεινε πως το μπαλέτο θα έπρεπε να είναι γωνιώδες έντονο και άγριο. Αντιπρότεινε στην ελαφρότητα το βάρος. Επηρεασμένος από την διδασκαλία του Jaques Dalcroze επέμενε στην τοποθέτηση επάνω στη μουσική και στη μεταφορά της μέσα στο σώμα του χορευτή.
Το μουσικό θέμα από τα πιο διάσημα του Debussy θεωρείται καμπή στπν ιστορία τπς μουσικής με τον συνθέτη Pierre Boulez να το χαρακτηρίζει ως την έναρξη της σύγχρονης μουσικής τονίζοντας χαρακτηριστικά πως το φλάουτο του Φαύνου έφερε νέα πνοή στη μουσική.
Το έργο ανέβηκε για τα Ρωσικά μπαλέτα σε σκηνικά και κοστούμια του Leon Bakst.’O ίδιος ο Vaslav Nijinsky φένεται να ένιωσε προδομένος από την απόφαση των Bakst και Diaghilev, να χρησιμοποιηθεί το τοπίο του ρεαλιστικού δάσους ως σκηνικός χώρος του έργου κι τον ίδιο να λέει: ο Φαύνος πρέπει να χορευτεί σε ένα τοπίο με τσίγκινα δέντρα.
Το έργο χαρακτηρίζεται από την εμμονική σχεδόν τοποθέτηση των σωμάτων προφίλ κατά τον ίδιο τρόπο που παρουσιάζονται στα αρχαία ελληνικά κεραμικά. Το κεφάλι και τα άκρα κινούνταν σε διαφορετικές ταχύτητες. Ακόμη και οι αλλαγές διεύθυνσης των performers καθώς και οι διασταυρώσεις στον χώρο γίνονταν διατηρώντας τον χαρακτήρα των δύο διαστάσεων 0 απόλυτος έλεγχος της ταχύτητας της κίνησης μπορούσε να δώσει τεράστια έμφαση στα υποκριτικά μέρη της χορογραφίας. Σε περιγραφές της παράστασης ο Vaslav Nijinsky φαίνεται πριν τη τελευταία και πικάντικη για την εποχή σκηνή, στη κορυφή του λόφου που είναι και η φωλιά του, να λυγίζει το ένα του πόδι ενώ το άλλο παραμένει έντονα τεντωμένο πίσω. Ξαφνικά να τινάζει το κεφάλι του πίσω, να ανοίγει το στόμα του και σιωπηλά να γελά… Η τελευταία σκηνή του έργου ίσως και να είναι και ο κυριότερος λόγος που το έργο αυτό προκάλεσε τόσο την συντηρητική μερίδα του κοινού.
Δεν αρκέστηκε στη δημιουργία ενός ανθρωπόμορφου τέρατος, το προίκισε με σεξουαλικότητα, του έδωσε το πρωτοφανές δικαίωμα να αυτό προσδιοριστεί από τη σεξουαλικότητα του και κυρίως να τελειώσει τη σκηνή επάνω στο ρούχο που της είχε αφήσει να της γλιστρήσει από το χέρι η χειραφετημένη νύμφη.
Ακόμη και σήμερα παραμένει η ίδια καταπληκτική όσο και απλή διαπίστωση πως το συγκεκριμένο έργο μέσα στα πρώτα 30 δευτερόλεπτα φτιάχνει έναν μικρόκοσμο τέλειο και άρτιο που δε μπορεί να αμφισβητηθεί μέχρι τέλους. Μια καθαρή γλώσσα στη φόρμα και στο ρυθμό .ολοκληρωμένη και γεμάτη αυτάρκεια/Ενα σύμπαν στο οποίο δε θα μπορούσε κανείς και τίποτα να κινηθεί ή να υπάρξει διαφορετικά.
Με απόλυτη αυτοτέλεια αυτός ο κόσμος διαθέτει τις δικές του συνιστώσες που τον κάνουν πραγματικό, με δικό του χρόνο, δική του βαρύτητα, δικούς του όγκους, ηθική και νομοτέλεια.
Ο μύθος είναι υπόθεση λέξεων ,και μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι κάτι μεταδίδεται ακόμη από αυτόν από γενιά σε γενιά. Μετά είναι και η συλλογική μνήμη που έδωσε μια παντοτινή θέση στον δημιουργό της ανάμεσα στους πρώτους που ανήγγειλαν την εφεύρεση της ψυχής. Ο αιώνας του και η γενιά του χαράχτηκαν από 2 ακραία και αντιφατικά γεγονότα. Πρώτα φαντάζονταν πως ήταν άφθαρτοι και ανίκητοι χάρη στην υπεροπλία και το αίσθημα ανωτερότητας που προσέφερε η εποχή με τις ανακαλύψεις και τις προόδους της και μετά η τραγική ισοπέδωση αυτής της ψευδαίσθησης με τον φρικτό και αιματηρό 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήταν αναπόφευκτο να επαναπροσδιορίσει ο άνθρωπος μέσα σε αυτόν τον καινούργιο και άγριο κόσμο.
Ο Φρόιντ θα προσφέρει την ανάλυση και ο Vaslav Nijinsky ένα ασύλληπτο ντοκουμέντο και ένα εργαλείο για τη σύγχρονη ψυχανάλυση με τα “Ημερολογιακά Τετράδια” του στα οποία φαίνεται με καταπληκτική καθαρότητα το πέρασμα του νου του στην αντίπερα όχθη της λογικής, μια γραπτή περιγραφή της εμπειρίας της εισόδου στη ψύχωση.
Ο Vaslav Nijinsky, ψυχασθενής μετά από μια σειρά νοσηλειών του σε διάφορα ιδρύματα, πέθανε στις 8 Απριλίου του 1 950 σε μια κλινική στο Λονδίνο. “Ο Θεός του χορού” όπως τον αποκαλούσαν οι Παριζιάνοι ήταν παρελθόν στην υλική του υπόσταση.
Αυτά τα 100 χρόνια που μεσολάβησαν από εκείνο το βράδυ μέχρι και σήμερα είναι μια θάλασσα εξέλιξης, της φόρμας, της ιδέας ,της αισθητικής του χορού.
Με αφορμή αυτά τα 100 χρόνια θα έλεγε κανείς πως θα μπορούσαμε να αποτίσουμε φόρο τιμής στον χορευτή και χορογράφο Vaslav Nijinsky. Για το έργο του και τον ίδιο που για πρώτη φορά μίλησε τη γλώσσα των χορευτών του σήμερα, εξίσου επίκαιρος και ίσως πιο εύστοχος.
Γιάννης Νικολαΐδης
Ο Γιάννης Νικολαΐδης γεννήθηκε το 1977 και είναι απόφοιτος της Κ.Σ.Ο.Τ. Έχει χορέψει με τις ομάδες σύγχρονου χορού θεατροκίνηση, Αίρεσις, Χορευτές, Griffon, Ζήτα, Πέρσας Σταματοπούλου, Πρόσχημα, Λάθος Κίνηση, Οκτάνα, «2» με τον Δημήτρη Παπαιωάννου, Yelp, καθώς και με τους χορογράφους Σ. Σπυράτου, Ν. Ζούκα, Α. Φωνιαδάκη, Α. Στελάτου Α. Σμάλις, Α. Βάιερσταλ, Μ. Κοντονή, R. Nodine, κ.α. σε παραγωγές χορού, θεάτρου, όπερας και οπερέτας. Έχει συγχορογραφήσει 3 έργα και ένα δικό του solo που παρουσιάστηκε σε Λονδίνο, Ζάγκρεμπ και Σόφια στα πλαίσια του “City to City Cabaret”. Έχει επιμεληθεί τη κίνηση σε παραστάσεις θεάτρου και διαφημιστικά σπότ. Τελευταία του χορογραφική απόπειρα το απομεσήμερο ενός Φαύνου 100 χρόνια μετά.
Διδάσκει σύγχρονο χορό σε studio και σχολές χορού της Αθήνας και στη δραματική σχολή Πράξη Επτά.
Κατερίνα Λιόντου
Η Κατερίνα Λιόντου γεννήθηκε το 1986 και είναι απόφοιτος της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης.Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια στο φεστιβάλ της Καλαμάτας, στο “Impulstanz Festival” της Βιέννης καθώς και σεμινάρια που έδωσαν χορευτές και χορογράφοι όπως οι Martin Lawrence, Jill Clark, Chryssa Parkinson, Juan Cruz και Νανά Βάχλα στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος της Κ.Σ.Ο.Τ. Έχει πάρει μέρος στις παραστάσεις της Hellenic Dance Company- την ομάδα της σχολής- σε Ελλάδα και εξωτερικό σε χορογραφίες των Αντώνη Φωνιαδάκη, Λίντα Καπετανέα-Josef Fruchek και Jasmin Vardimon. Έχει συνεργαστεί με τον Δημήτρη Παπαιωάννου στην παραγωγή της Μήδειας στον ρόλο της Γλαυκής, με την ομάδα του Χάρη Μανταφούνη στα έργα «Εν κινήσει» και «Άσπρο χαρτί». Επίσης συνεργάστηκε με την χοροθεατρική ομάδα Χ-it για την παράσταση «Waltz», με τον Κωνσταντίνο Ρήγο για την παραγωγή «Δάφνις και Χλόη», την Αγγελική Στελάτου στα «7 θανάσιμα αμαρτήματα», με τον Θάνο Μικρούτσικο για την παράσταση “Ταξιδεύοντας με τον Σταυρό του Νότου” σε χορογραφία της Σεσίλ Μικρούτσικου, με τους Sinequanon για το έργο “θα φύγουμε μαζί” και με τους Χορευτές του Βορρά για το έργο “Επιμένω…” σε χορογραφία του Παναγιώτη Αργυρόπουλου.
————–
Ινστιτούτο Κυβέλη
Λεωνίδου 4 & Σπαρτιατών- Άγιος Νικόλαος, Ερμούπολη Σύρος
Τηλ & Fax: 22810 84769
www.cybele.gr
![[ΑΝΑΒΟΛΗ] «Τα παιδιά για τα παιδιά» – Φωταγώγηση Χριστουγεννιάτικου Δένδρου στην πλατεία Μιαούλη](https://www.syros-agenda.gr/wp-content/uploads/PAIDIA-XRISTOYGENNIATIKO-DENTRO-120x86.jpg)
