Το Ρεμπέτικο εντάχθηκε στον κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO

Στη 12η Σύνοδο (12.COM) της Διακυβερνητικής Επιτροπής για τη διαφύλαξη της άϋλης πολιτιστικής κληρονομιάς που πραγματοποιείται αυτές τις μέρες στο νησί Jeju της Δημοκρατίας της Κορέας (4-9 Δεκεμβρίου 2017) και μετά από την επιτυχημένη κατάθεση φακέλου, το ρεμπέτικο, εντάχθηκε με την απόφαση 12.COM 11.b.11 στον κατάλογο άυλων πολιτιστικών προϊόντων της UNESCO, κατοχυρωμένο ως παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά.

Η αρμόδια επιτροπή της UNESCO εξέτασε το πλήρες φάκελλο μαζί με το σύντομο συνοδευτικό βίντεο, το οποίο μπορείτε να παρακολουθήσετε στο τέλος του άρθρου μας. Θυμίζουμε ότι το Ρεμπέτικο έχει ήδη εγγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού το 2015 (βλ. ΕΔΩ).

Στην απόφαση για την εγγραφή του Ρεμπέτικου επισημαίνεται η επιτυχής ανάδειξη, μέσω του φακέλου υποψηφιότητας που υπέβαλε το υπουργείο Πολιτισμού, «του δυναμικού χαρακτήρα του, καθώς και της εξέλιξής του σε ισχυρό σημείο αναφοράς για τη συλλογική μνήμη και ταυτότητα των Ελλήνων».

Στην ίδια απόφαση επισημαίνεται «η ποιοτική τεκμηρίωση του φακέλου συνολικά και υπογραμμίζεται ότι η θερμή έκφραση υποστήριξης της υποψηφιότητας από την κοινότητα του ρεμπέτικου ανέδειξε συναρπαστικές προσωπικές αφηγήσεις, άμεσα συνδεδεμένες με το στοιχείο».

Ακολουθεί το σχετικό κείμενο της UNESCO μεταφρασμένο:

Το ρεμπέτικο είναι μια μουσική και πολιτιστική έκφραση που συνδέεται άμεσα με το τραγούδι και τον χορό που αρχικά διαδόθηκε στους αστικούς πληθυσμούς κατώτερης και εργατικής τάξης στις αρχές του εικοστού αιώνα. Τα ρεμπέτικα τραγούδια είναι πλέον ένα τυποποιημένο ρεπερτόριο σχεδόν σε κάθε κοινωνική εκδήλωση που περιλαμβάνει μουσική και χορό. Το στοιχείο εκτελείται στο κοινό και οι καλλιτέχνες ενθαρρύνουν τη συμμετοχή του κοινού. Η διαδικασία είναι ανοιχτή σε όλους και οι υπεύθυνοι θα μπορούσαν να συμπεριλάβουν οποιοδήποτε ελληνικό ή ελληνόφωνα πρόσωπο που απολαμβάνει αυτή τη μορφή μουσικής και χορού. Τα ρεμπέτικα τραγούδια περιέχουν ανεκτίμητες αναφορές στα έθιμα, τις πρακτικές και τις παραδόσεις ενός συγκεκριμένου τρόπου ζωής, αλλά πάνω απ ‘όλα η πρακτική είναι μια ζωντανή μουσική παράδοση με ισχυρό συμβολικό, ιδεολογικό και καλλιτεχνικό χαρακτήρα. Αρχικά, η μετάδοση πραγματοποιούνταν αποκλειστικά προφορικά, μέσω της ζωντανής ερμηνείας των τραγουδιών και της διδασκαλίας νεότερων ερμηνευτών από μεγαλύτερους καλλιτέχνες και τραγουδιστές. Αυτή η μη τυπική μέθοδος μάθησης εξακολουθεί να είναι σημαντική, αλλά η πρόσφατη εξάπλωση των ηχογραφήσεων, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και ο κινηματογράφος έχουν ενισχύσει άλλες μεθόδους μετάδοσης. Από την περασμένη δεκαετία, το Ρεμπέτικο διδάσκεται όλο και περισσότερο σε μουσικές σχολές, ωδεία και πανεπιστήμια, συμβάλλοντας στην ευρύτερη διάδοσή του και οι μουσικοί και οι άνθρωποι που απολαμβάνουν το Ρεμπέτικο συνεχίζουν να διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη διατήρηση του. (https://ich.unesco.org/en/RL/rebetiko-01291)

Η Διεύθυνση Νεότερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Υπηρεσία του ΥΠΠΟΑ αρμόδια για την εφαρμογή της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) στην Ελλάδα, αποδίδει ιδιαίτερη έμφαση στην ανάδειξη όψεων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που έως σήμερα παρέμεναν συνήθως στο περιθώριο, καθώς δεν υπήρχε το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο για την προβολή τους κυρίως σε διεθνές επίπεδο.

Μια μεγάλη τιμή για την πολιτιστική ιστορία της Σύρου που είναι η γενέτειρα του πατριάρχη του ρεμπέτικου Μάρκου Βαμβακάρη!