Από τις Εκδόσεις της Εμπορικής Τράπεζας της Ελλάδος κυκλοφορεί το βιβλίο «Η Ελληνική Ενδυμασία – Από την αρχαιότητα ως τις αρχές του 20ου αιώνα» της Ιωάννας Παπαντωνίου.
Η έκδοση «Η Ελληνική Ενδυμασία – Από την αρχαιότητα ως τις αρχές του 20ου αιώνα» παρουσιάζει την εξέλιξη της ενδυμασίας από την προϊστορία έως τους μεταβυζαντινούς χρόνους και τη νεότερη Ελλάδα. Με λόγο απλό, επιστημονικά τεκμηριωμένο και με τη βοήθεια των εικόνων, ζωντανεύει τη μορφή και την περιβολή του ανθρώπου που κατοίκησε στον ελληνικό χώρο πριν χιλιάδες χρόνια. Το βιβλίο είναι καρπός συστηματικών ερευνών της Ιωάννας Παπαντωνίου.
Παρουσίαση
Τα ενδύματα μπορεί να τα προσεγγίσει ο ερευνητής από πολλές πλευρές. Σύμφωνα με τον ορισμό ενδυματολογία είναι η μελέτη των ενδυμάτων από ιστορική, ψυχολογική, κοινωνιολογική, γεωγραφική και κατασκευαστική σκοπιά. Ένδυμα είναι καθετί με το οποίο σκεπάζουμε το σώμα, ενώ ενδυμασία το σύνολο των εξωτερικών κυρίως ενδυμάτων. Πηγές της ενδυματολογικής έρευνας είναι τα ενδύματα αυτά καθεαυτά, τα γραπτά μνημεία, ο προφορικός λόγος, οι καλλιτεχνικές απεικονίσεις (ζωγραφικά, γλυπτικά και άλλα έργα), τα κάθε λογής σχέδια, η φωτογραφία και, πρόσφατα, οι κινηματογραφήσεις κάθε είδους. Στα χρόνια που ασχολούμαι με τα ενδύματα, διαπίστωσα ότι αυτό που με ενδιέφερε πιο πολύ είναι η σχηματική τους εξέλιξη. Διαπίστωσα ότι παλιές ενδυματολογικές συνήθειες επιβιώνουν επί αιώνες, χωρίς να επιτελούν τον αρχικό τους ρόλο, λες και είναι σκωληκοειδείς αποφύσεις ή κάτι σαν ατροφικά απολιθώματα. Παρατήρησα ότι το να διατηρήσει μια ομάδα ένα πολιτιστικό στοιχείο ή, στην προκειμένη περίπτωση, ενδυματολογικό, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι αυτή που το δημιούργησε. Οι ερευνητές αποδίδουν σχεδόν πάντα την πατρότητα ενός ενδυματολογικού ή άλλου φαινομένου στην ομάδα όπου αυτοί το πρωτοεντόπισαν, και χρονολογούν τάσεις χωρίς να ξεκαθαρίζουν, τουλάχιστον για τον μέσο αναγνώστη, ότι δεν υπάρχει παρθενογένεση, κανένα δηλαδή ενδυματολογικό ή άλλο φαινόμενο δεν είναι αποκομμένο από το παρελθόν του. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ)
Λίγα λόγια για τη συγγραφέα
Η Ιωάννα Παπαντωνίου (Αθήνα, 1936) είναι Ελληνίδα σκηνογράφος, ενδυματολόγος, ιδρύτρια και πρόεδρος του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος (ΠΛΙ). Σπούδασε σκηνογραφία και ενδυματολογία στο Wimbledon School of Art του Λονδίνου. Έχει συνεργαστεί με μεγάλους Έλληνες σκηνοθέτες και υπήρξε στενή συνεργάτιδα του Μάικλ Έλιοτ στο Royal Exchange Theatre. Ασχολήθηκε κυρίως με την επιτόπια έρευνα για το ελληνικό ένδυμα. Το 1974 ίδρυσε το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα στο Ναύπλιο, που το 1981 τιμήθηκε με το European Museum of the Year main Award (EMYA).
Το 1981 τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών για την προσφορά της στην επιστήμη και το θέατρο, ενώ το 1987 της απονεμήθηκε το βραβείο του υπουργείου Πολιτισμού για την ενδυματολογική της επιμέλεια στην ταινία Δοξόμπους του Φώτου Λαμπρινού. Το 2000 της απενεμήθη από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο Χρυσός Σταυρός του Φοίνικος. Το 2004 τιμήθηκε από το Κέντρο Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου με το έπαθλο “Πάνος Αραβαντινός” για τη συνολική προσφορά της στο θέατρο και στη σκηνογραφία. Το 2013 η European Museum Academy (AMA) της απένειμε την πρώτη νέα διάκριση που θέσπισε, τη “Lifetime Achievement Award”.
Διαβάστε το πλούσιο βιογραφικό της ΕΔΩ
Περιεχόμενα
Εισαγωγή
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
Τα ενδύματα στη Θήρα
Τα ενδύματα στην Κρήτη
Τα μυκηναϊκά ενδύματα
ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΟΙ ΑΡΧΑΪΚΟΙ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
Αρχαία ελληνικά ενδύματα
Χτενίσματα – Κεφαλοκαλύμματα
ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
Ελληνιστικοί χρόνοι
Ρωμαϊκοί χρόνοι
ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
Το βυζαντινό ένδυμα
Πρωτοχριστιανική περίοδος
Βυζαντινή περίοδος
Η δαλματική και οι επιβιώσεις της
ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
Νέες ενδυματολογικές συνήθειες
Κυκλάδες, Κρήτη και Α. Αιγαίο
Β. Σποράδες-Μαγνησία, νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου
Δυτική Αττική, νησιά Αργοσαρωνικού και Ερμιονίδα
Το φουστάνι και η φουστανέλα
Τα ανδρικά νησιώτικα ενδύματα
Οι γυναικείες φορεσιές
Επιρροές από την ευρωπαϊκή ενδυμασία
Χάρτης της Ελλάδος
Βιβλιογραφία
Γλωσσάρι
Προέλευση εικόνων
Ευρετήριο