ΒΙΒΛΙΟ: «Νίκος Γκάτσος – Δώστε μου μια ταυτότητα να θυμηθώ ποιος είμαι. Ποίηση και στιχουργική 1931-1991»

Κρίσεις για τον ποιητή γνωστές και άγνωστες, τα νεανικά λογοτεχνικά βήματα της πρώτης περιόδου, αθησαύριστα σημειώματα, ραδιοφωνικές εκπομπές και χρονικά δημιουργίας σημαντικών έργων είναι μόνο μερικά και ενδεικτικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στο βιβλίο «Νίκος Γκάτσος. Δώστε μου μια ταυτότητα να θυμηθώ ποιος είμαι. Ποίηση και στιχουργική 1931-1991», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μετρονόμος», και τα οποία ανιχνεύουν και φωτίζουν –το καθένα από άλλη οπτική γωνία– τον άνθρωπο παράλληλα με το έργο του, συμπληρώνοντας το διαρκώς μισοτελειωμένο παζλ ενός κάθε άλλο παρά σιωπηλού «ευαίσθητου ληστή» των συναισθημάτων μας.

Μέσα στα πολλά κεφάλαια του βιβλίου θα συναντήσουμε την απάντηση για την εκδοτική ανακοπή που ακολούθησε τη μία και μοναδική Αμοργό‧ ακόμη, τη σάτιρα και την πολιτική διάσταση των στίχων του.

Ένα βιβλίο-αποτέλεσμα εικοσαετούς έρευνας, που στοχεύει, μέσα από μια αναθεωρημένη γραφή, να απευθυνθεί σε ένα ευρύ κοινό. Κυρίως, σε οποιονδήποτε ενδιαφέρεται να αποκτήσει επαρκή και τεκμηριωμένη επιστημονικά εικόνα σχετικά με τον άνθρωπο για τον οποίο η Γλώσσα και η Πατρίδα στάθηκαν «η πρώτη του παρηγοριά και η στερνή του ελπίδα» –όπως εύστοχα είπε ο ίδιος στους τελευταίους στίχους του– και του οποίου το έργο είναι πιο επίκαιρο από ποτέ στα «ασυλλόγιστα χρόνια» που ζούμε.

Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζει κάποιος για τον σπουδαιότερο ποιητή στίχων της ελληνικής μουσικής, τον μυστηριώδη Νίκο Γκάτσο, ίσως θα μπορούσε να τα καταλάβει και μόνο από τους εμβληματικούς και ευαίσθητους στίχους του – στίχοι ρωμαλέοι, φιλοσοφικοί, λιτοί, μικρές ιστορίες που πραγματεύονται σχεδόν οτιδήποτε απασχολεί διαχρονικά τον παγκόσμιο Έλληνα.

Από τον χαιρετισμό της Αγαθής Δημητρούκας
«Σχεδόν είκοσι χρόνια παρακολουθώ την ενασχόληση του Σταύρου Καρτσωνάκη με το έργο του Νίκου Γκάτσου, και μάλιστα με τα τραγούδια του ποιητή. Λέω τραγούδια, γιατί είναι καθαρός ποιητικός λόγος με μουσικότητα, ο οποίος θα μπορούσε όχι μόνο να διαβαστεί αλλά και να τραγουδηθεί από οποιονδήποτε μη άμουσο αναγνώστη. Δηλαδή, δεν πρόκειται για στίχους που περιμένουν με αγωνία τη μελωδία για να δικαιολογήσουν την ύπαρξή τους, χωρίς, φυσικά, να θέλω μ’ αυτό να υποτιμήσω τη δουλειά των συνθετών με τους οποίους συνεργάστηκε ο Γκάτσος. Κάθε άλλο. Είτε γράφτηκαν πριν από τη μελωδία είτε μετά διατηρούν μια άρρηκτη σχέση μαζί της, έτσι ώστε να αποτελεί βεβήλωση οποιαδήποτε απόπειρα για νέα μελοποίηση.»

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ

Αγαθή Δημητρούκα: Χαιρετίζοντας την έκδοση

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η ιδιαιτερότητα ποιητή και έργου. Μια χρονική κατηγοριοποίηση

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

Η ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1928-1940)
Μια Λοβιτούρα, ένα διήγημα, έξι ποιήματα και τρία κριτικά σημειώματα
Η γνωριμία με τους ποιητές της γενιάς – Η περίπτωση των Νέων Γραμμάτων – Τα πρώτα
λογοτεχνικά καφενεία
Η ΣΗΜΑΔΕΜΕΝΗ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΚΑΙ «ΠΡΟΔΟΜΕΝΗ» ΔΕΚΑΕΤΙΑ (1940-1950)
Αχτίδα φωτός στο σκοτάδι – Οι λογοτεχνικές συγκεντρώσεις στη διάρκεια της κατοχής
Η Αμοργός και ο γρίφος της σιωπής
Η δεύτερη παράλληλη λογοτεχνική παρουσία του Νίκου Γκάτσου τη
δεκαετία 1940 – 1950
Γκάτσος και Λόρκα
Η περίοδος 1946 -1950
ΜΙΑ ΣΙΩΠΗΛΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Η παρουσία του Νίκου Γκάτσου τη δεκαπενταετία 1950-1965
Θεατρικές μεταφράσεις
Στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας
Ομιλίες, Προτότυπες ραδιοφωνικές σκηνές, Μεταφράσεις, Μεταφράσεις και ραδιοφωνικές προσαρμογές, Eίκοσι εννιά ραδιοφωνικές προσαρμογές σε ελληνικά έργα, Ξένα έργα, Σαράντα έξι ραδιοφωνικές  προσαρμογές

Tα καλλιτεχνικά καφενεία
Τα πρώτα τραγούδια (1958-1965)

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
Εισαγωγή
ΜYΘΟΛΟΓΙΑ, 1965
Το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο
Το μυθολογικό-ιστορικό πλαίσιο των τραγουδιών του έργου
Με την Ελλάδα καραβοκύρη σε τρία ποιήματα
Η μορφή του αντιήρωα στη στιχουργική θεματογραφία του Γκάτσου
«Lamento»: Ο παντοτινός θρήνος του έρωτα και του ονείρου

ΤΑ ΛΑΪΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1965-1976
Εισαγωγή
Η θαλασσινή γεωγραφία των λαϊκών τραγουδιών του Γκάτσου
Το υγρό σύνορο ως τόπος σκηνοθεσίας
Θαλασσινά τοπωνύμια (τα νησιά)
Η ξενιτειά
Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΣΟΣ
Οι πρώτοι διάσπαρτοι σπόροι
ΝΥΝ ΚΑΙ ΑΕΙ, 1974. Οι αφανείς αγωνιστές και το αδικοχαμένο αίμα στους στίχους του
Γκάτσου
Κοινωνικοπολιτικές νύξεις σε τραγούδια μετά τη μεταπολίτευση
ΔΡΟΣΟΥΛΙΤΕΣ, 1975
Το χρονικό της δημιουργίας
Το λεξιλόγιο και οι ασκήσεις τεχνικής
Η θεματογραφία
Η ΣΑΤΙΡΑ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΓΚΑΤΣΟΥ
Τραγούδια «παράλογα» και παιχνίδια
Η ΕΛΛΑΔΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΓΚΑΤΣΟΥ
Η «Ελλαδογραφία» από τα Παράλογα
Κύρια ονόματα που σχετίζονται με την ευρύτερη Ελλαδογραφία του Ποιητή
Τόποι και ονόματα στα τραγούδια
Ο ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΣΟΣ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ (1980-1990)
ΤΑ ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ, 1991
ΑΝΕΚΔΟΤΟΙ ΚΑΙ ΑΜΕΛΟΠΟΙΗΤΟΙ ΣΤΙΧΟΙ
ΕΠΙΛΟΓΟΣ

ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ ΝΙΚΟΥ ΓΚΑΤΣΟΥ
Αυτοτελείς εκδόσεις (1943-2021)
Κείμενα σε περιοδικά, ημερολόγια, εφημερίδες, ανθολογίες, δισκογραφικές
εκδόσεις (1931-1999)
Προγράμματα θεάτρου (1948-2006)
ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΟΜΟΙΟΚΑΤΑΛΗΞΙΕΣ»
ΜΙΑ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΕΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αφιερώματα για τον Νίκο Γκάτσο
Βιβλία, Εφημερίδες – περιοδικά, Τηλεόραση, Κείμενα και συγγραφείς για τον Νίκο Γκάτσο. Βιβλιογραφία, χωρίς αναφορές στον Νίκο Γκάτσο,  που αξιοποιήθηκε στην παρούσα εργασία