Ο τροχός του “Πατρίς” στην τελική του θέση στον προαύλιο χώρο του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης

Στις 8 Σεπτεμβρίου 2010 ο τροχός του ατμόπλοιου «Πατρίς» μεταφέρθηκε στην τελική του θέση στο προαύλιο του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης και τοποθετήθηκε σε ειδική βάση όπου έχει ήδη ξεκινήσει η συντήρηση του από ειδική επιστημονική ομάδα. Ο τροχός του «Πατρίς», ο οποίος ζυγίζει 10 τόνους, έχει διάμετρο 6 μέτρα και στηρίζεται σε άξονα από χυτό χάλυβα διαμέτρου 40 εκ. και μήκους 5 μέτρων, αποτελεί ένα εξαιρετικό και σπάνιο δείγμα ναυπηγικής τέχνης. Η όλη επιχείρηση χρηματοδοτήθηκε από χορηγία της οικογένειας Πατέρα και η τελευταία φάση της μεταφοράς υλοποιήθηκε από το ΝΕΩΡΙΟ Σύρου που διέθεσε ειδικό εξοπλισμό και δεκαμελή ομάδα.

Το 2007 οργανώθηκε ανέλκυση ενός από τους δύο τροχούς του ατμόπλοιου «Πατρίς». Στην επιχείρηση συνεργάστηκαν το Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και η καταδυτική ομάδα UFR-Team. Ταυτοχρόνως το εγχείρημα κινηματογραφήθηκε για τη δημιουργία του ντοκυμαντέρ «Πατρίς» Απωλεσθέν το 1868, μια συμπαραγωγή της Ε.Ρ.Τ., του γραφείου παραγωγής ΤΕΧΝΗΣ, και του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης. Ο τροχός, μετά την ανέλκυση του, τοποθετήθηκε προσωρινά στον Ταρσανά της Ερμούπολης μέχρι την μεταφορά του στην τελική του θέση.

Το «Πατρίς» βυθίστηκε μετά από πρόσκρουση σε ύφαλο κοντά στην Κέα το 1868, ενώ εκτελούσε το δρομολόγιο Πειραιάς-Σύρος, σε καλές καιρικές συνθήκες. Οι ευθύνες του ναυαγίου βάρυναν αρχικά τον πλοίαρχο Ν. Αγγελικάρα, ο οποίος όμως αθωώθηκε αργότερα από το ναυτοδικείο. Δεν υπήρξαν θύματα, καθώς όλοι οι επιβάτες βγήκαν σώοι στη στεριά, αλλά η οικονομική ζημία για την Ελληνική Ατμοπλοϊκή Εταιρία ήταν μεγάλη. Το πλοίο, το οποίο κόπηκε στα δύο από τη σφοδρή σύγκρουση, βρίσκεται βυθισμένο σε βάθος περίπου 50 μέτρων μέχρι σήμερα. Από το 1980 αποτελεί δημοφιλές αξιοθέατο στον κόσμο των δυτών, καθότι αποτελεί ένα θαυμάσια συντηρημένο ναυάγιο.

Το επιβατικό ατμόπλοιο «Πατρίς» ήταν ένα από τα πλοία της Ελληνικής Ατμοπλοϊκής Εταιρίας, της πρώτης ακτοπλοϊκής εταιρίας που ιδρύθηκε στην Ελλάδα. παραγγέλθηκε στα ναυπηγεία C. Lungley & Co, Deptford, στον ποταμό Thames, της Αγγλίας από τον Βασιλιά Όθωνα το 1859 και παρελήφθη το 1860. Μήκους 217 ποδών, πλάτους 27.5 ποδών, 787 κόρων, 641 τόνων (επίσης αναφερόταν και ως 800 τόνων), 180 ίππων. Έκαιγε κάρβουνο που τροφοδοτούσε την ατμομηχανή, η οποία κινούσε τους δύο τροχούς του. Διέθετε ωστόσο και ιστία.

Ταυτόχρονα παραγγέλθηκαν 4 πλοία, δυο όμοια τροχοκίνητα ατμόπλοια, το πολυτελές «Όθων» και «Αμαλία», καθώς επίσης και δυο μικρότερα το «Βυζάντιον» και το «Επτάνησος».

Το «Όθων» μετονομάστηκε σε «Πατρίς», όπου δόθηκε στην Ελληνική Ατμοπλοΐα μαζί με το «Αμαλία», το οποίο μετονομάστηκε σε «Ευνομία».

Στο «Ευνομία» εκδηλώθηκε φωτιά στο λέβητα, ενώ ήταν στην Ύδρα και κάηκαν ζωντανοί 50 άνθρωποι. Έπειτα μετονομάστηκε σε «Ίρις».

Αν και οι τροχοί του «Πατρίς» ήταν πιο εξελιγμένης τεχνολογίας μπορείτε να δείτε τη βασική λειτουργία ενός τροχήλατου ατμόπλοιου εδώ.

Το ντοκιµαντέρ «Πατρίς, Απολεσθέν το 1868», έλαβε διάκριση συµµετέχοντας στο International Film and Video Festival που διοργανώνεται από το Archaeology Channel και πραγµατοποιήθηκε στις 18 µε 22 Μαΐου του 2010 στο Soreng Theater, Hult Center for the Performing Arts στο Eugene, Oregon των Ηνωµένων Πολιτειών Αµερικής. (βλ. περισσότερα ΕΔΩ)

Στο φεστιβάλ δήλωσαν συµµετοχή 100 ταινίες από 32 χώρες. Από αυτές επιλέχθηκαν να διαγωνιστούν 19 ταινίες. Το «Πατρίς, Απολεσθέν το 1868» κέρδισε το Πρώτο Βραβείο Καλύτερου Ντοκιµαντέρ, καθώς επίσης και το Βραβείο Καλύτερης Κινηµατογράφησης. Πρόκειται για µια αξιόλογη διάκριση, καθώς η ελληνική παραγωγή συναγωνίστηκε και κέρδισε διεθνή ντοκιμαντέρ καταξιωμένων παραγωγών όπως το National Geographic και το History Channel.